Asgari geçim indirimi (AGİ), son 10 yıldır çalışanların ücret bordrolarına AGİ adı altında bir başlık ile dahil oldu. 2007 yılından sonra çalışan hayatına giren AGİ bugün internet üzerinden de en çok araştırılan konuların başında gelir. Eskiden fiş toplamak suretiyle alınabilen vergi iadesi 2007 tarihinden sonra, yani aslında uzunca bir süredir yerini AGİ’ye bırakmıştır.
2007’den önce tüm çalışanlar vergi iadesi zarfları doldururdu. Yıl boyu yapılan alışverişlerin karşılığı olarak aldıkları fiş ve faturaları bu vergi iadesi zarflarına işleyerek çalıştıkları iş yerlerine teslim ederlerdi. Bunun karşılığında ise vergi iadesi alırlardı. 2007 tarihi itibariyle vergi iadesi kaldırılarak yerine AGİ geldi. Çalışan ücreti üzerinden hesaplanan vergiler işveren tarafından vergi dairesine ödenirken toplam vergiden AGİ oranında düşüş sağlanır. Söz konusu AGİ oranı ise çalışan ücretine ilave edilir. Sistem bu şekilde çalışır.
Asgari geçim indirimi çalışanlar için kanuni bir haktır ve işverenin bu hakkı çalışanına teslim etmeme gibi bir lüksü yoktur. AGİ, devlet ve çalışan arasında gerçekleşen bir olaydır ve bu noktada şirket sahibinin görevi ancak aracılık etmekten ibarettir.
2019’da olduğu gibi AGİ 2020’de de asgari ücret ödemeleri üzerinden belirlenerek çalışanların maaşına yansıtılır.
Çalışanların en çok merak ettiği ve en çok araştırdığı konuların başında AGİ, yani asgari geçim indirimi oranları ile ücretleri gelir. Kimlerin bu haktan faydalanabileceği, hangi şartların sağlanması gerektiği gibi konular çalışanların cevap aradığı soruları teşkil eder. AGİ ile alakalı aklınıza takılan tüm bu soruların cevaplarını detaylarıyla birlikte yazımızda bulabilirsiniz.
Asgari Geçim İndirimi Ne Anlama Gelir?
Peki ama açılımı asgari geçim indirimi olarak bilinen AGİ nedir, ne anlama gelir?
Asgari geçim indirimi, devlet tarafından çalışana ödenen bir haktır. Çalışana ve çalışanın bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocuklarına ödediği vergi iadesinin, bir başka deyişle yaptığı vergi indiriminin ismidir.
Asgari geçim indirimi belirlenirken her bir çalışan için ayrı ayrı değerlendirme yapılır. Çalışanla ilgili farklı kriterler üzerinden belirlenen indirimler devlet tarafından işveren aracılığı ile çalışana ödenir. İşveren asgari geçim indirimine karşılık gelen rakamı her ay çalışanın hesabına düzenli olarak aktarır. İşverenin aylık olarak ödediği bu rakam onun devlete ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisinden düşürülür.
2020 asgari ücretleri belli olduktan sonra milyonlarca çalışan bu kez ” AGİ ne kadar?” sorusuna odaklandı. Zira mevcut yıla ait asgari geçim indirimi rakamları aynı yıl için belirlenen asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır.
Asgari Geçim İndiriminden Kimler Yararlanır?
Asgari geçim indiriminden yararlanabilen kişiler; ücretleri gerçek usulde vergilendirilen tam mükellef kişiler olarak tanımlanır. Bunun yanında; ücretleri tevkif suretiyle vergilendirilmemiş olup ücret gelirleri yıllık beyanname aracılığı ile bildirilen kişiler de asgari geçim indiriminden faydalanabilir. Son olarak; Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesine göre ücret kapsamında kabul edilen ücret geliri elde eden kişiler de asgari geçim indiriminden yararlanabilen kişiler sınıfına girer.
Bir süre evli kaldıktan sonra boşanmış olan çalışanlar mevcut çocukları üzerinden asgari geçim indiriminden yararlanabilir. Ancak burada önemli olan nokta söz konusu çocuk ya da çocuklara o kişi üzerinden sağlık sigortası yaptırılmış olmasıdır. Bir başka deyişle; çocuk hangi birey üzerinden sağlık sigortasından yararlanıyorsa asgari geçim indirimi o kişinin ücretine eklenir.
Çocuğunun yaşı 18’den büyük olan, yani reşit çocuklar üzerinden de asgari geçim indiriminden yararlanılabilir. Buradaki kriter çocuğun öğrenim görüyor olup olmadığıdır. 18 yaşında büyük ve öğrenim gören, aynı zamanda mükellefle birlikte yaşayan ve mükellef tarafından bakılan çocuklar için asgari geçim indirimi alınabilir. 18 yaşından büyük olup çalışmayan ve öğrenim görmeyen çocuklar üzerinden AGİ indirimi alınamaz.
AGİ Nasıl Hesaplanır?
AGİ hesaplama işlemleri yapılırken farklı unsurlar değerlendirilir. Yılın ilk yarısı için asgari ücret ödemesi miktarının ilan edilmesini takiben asgari geçim indirimi oranları da belirlenir. Yıllık toplam asgari ücret, AGİ indirim oranıyla çarpılır. Elde edilen rakam bu kez en düşük gelir vergisi oranı, yani yüzde 15 ile çarpılır. Neticede ulaşılan değer ise 12 aya bölünür ve böylece aylık asgari geçim indirimi tutarı ortaya çıkmış olur.
AGİ, her bir ücretli çalışan için çalışma takvim yılının başında belirlenen asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarından fazla olamaz. Asgari geçim indirimi olarak belirlenen yıllık tutar yıl içinde asgari ücret tutarında yapılan değişikliklerden etkilenmez.
Asgari geçim indirimi, çalışanın medeni haline, eşinin çalışıp çalışmadığına ve çocuk sahibi olup olmadığına göre değişiklik gösterir. AGİ oranları; çalışanın kendisi için yüzde 50, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş için yüzde 10, birinci çocuk için yüzde 7.5, ikinci çocuk için yüzde 7.5, üçüncü çocuk için yüzde 10 ve dördüncü çocuk için yüzde 5 olarak kaydedilmiştir.
2020 AGİ Ücretleri
Asgari geçim indirimi, çalışanın yasal bir hakkıdır. İşveren bu hakkı işçiye teslim etmek durumundadır. Ancak işveren tarafından, çalışanlar arasında AGİ formu olarak bilinen Aile Durum Bildirim Formu çalışana iletilerek doldurması talep edilir. Bu şekilde asgari ücret tespiti yapılır.
AGİ formunda çalışan tarafından doldurulması istenen bilgiler; çalışanın adını, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını, görevini, medeni halini, eşinin adını, eşinin çalışma durumunu, çocuk bilgisini ve çocuk sayısını kapsar. Bu bilgiler çalışan tarafından eksiksiz ve doğru olarak yazılmalı ve form işverene teslim edilmelidir. Aile Durum Bildirim Formu’nda verilen bilgilerin doğruluğu bütünüyle çalışanın sorumluluğunda olan bir husustur. Beyan edilen bilgilerin bir ya da birkaçı ile ilgili yanlış bilgi tespiti yapılırsa bu, işverenin sorumluluğunda değildir. Doldurulan AGİ formu çalışanın özlük dosyasına eklenir.
Personele dair; kimlik, finansal, sosyal medya, yetkinlik gibi birçok bilgiyi barındırır. Personelin giriş-çıkış bilgileri, yaklaşan izinleri ve geçmişe dönük aldığı izinler aynı panel üzerinde kolayca görüntülenebilir. Sistemdeki alanlara ek olarak özelleştirilebilir alan tanımlanabilir. Personelin kişisel verileri KVKK (Kişisel Verileri Koruma Kanunu) kuralları gereğince anonim olarak tutulur. Personeller ile ilgili tüm bilgilere mobil veya web üzerinden istenildiği zaman internetin olduğu her yerden ulaşılabilir.
Çalışma süresince, çalışanın AGİ formunda verdiği bilgilerden herhangi biriyle ilgili bir değişiklik meydana gelirse formdaki bilgilerin güncellenmesi gerekir. Örneğin eğer çalışan bu süreçte evlenirse ya da boşanırsa Aile Durum Bildirim Formu’nda bu alanla ilgili gerekli bilgi değişikliği mutlaka yapılmalıdır.
Çalışanlara AGİ adı altında ödenen ücretler her sene değişiklik gösterir. Aynı yıl için belirlenen asgari ücret miktarı ile AGİ indirim oranları üzerinden hesaplanan rakamlar her ay çalışanların hesabına işveren tarafından yatırılır.
Asgari Geçim İndirimi Tablosu
2020 yılı için ortaya çıkan asgari geçim indirimi tablosu ise şu şekildedir:
Çalışan bekar ise, 220,73 TL
Çalışan evli ve eşi çalışmıyor ise, 264,87 TL
Çalışan evli, eşi çalışmıyor ve bir çocuğu var ise, 297,98 TL
Çalışan evli, eşi çalışmıyor ve iki çocuğu var ise, 331,09 TL
Çalışan evli, eşi çalışmıyor ve üç çocuğu var ise, 375,23 TL
Çalışan evli, eşi çalışmıyor ve dört çocuğu var ise, 375,23 TL
Çalışan evli, eşi çalışmıyor ve beş çocuğu var ise, 375,23 TL
Çalışan evli ve eşi çalışıyor ise, 220,73 TL
Çalışan evli, eşi çalışıyor ve bir çocuğu var ise, 253,83 TL
Çalışan evli, eşi çalışıyor ve iki çocuğu var ise, 286,94 TL
Çalışan evli, eşi çalışıyor ve üç çocuğu var ise, 331,09 TL
Çalışan evli, eşi çalışıyor ve dört çocuğu var ise, 353,16 TL
Çalışan evli, eşi çalışıyor ve beş çocuğu var ise, 375,23 TL, asgari geçim indirim ödemesi yapılır.