Asgari Ücret Hesaplama 2020

Asgari ücret kavramı, sigortalı çalışan işçiler için bir nevi koruyucu özellik taşır. Asgari ücret ile işçi ücreti için bir alt limit oluşturularak bundan daha azının işverenlerce ödenemeyeceği yasalar ile garanti altına alınır. Önceki yıllarda, 2 yılda bir düzenlenmesi yeterli bulunan asgari ücret tutarı, son yıllarda her sene yeniden komisyon tarafından toplanarak görüşülüp belirlenir. Böylece, her yıl değişebilen alım gücüne ayak uydurabilecek yeni tutarlar ile işçinin geçimini sağlayabilmesi ve alım gücünü kaybetmemesi amaçlanır. Ancak, tüm bunlardan önce konunun temeline inip ”Asgari ücret nedir?”, ”Asgari ücret kaç TL?” ve ”Asgari ücret nasıl belirlenir?” gibi temel soruların cevabını bilmek gerekir.

Asgari Ücret Nedir?

Çalışma hayatına yeni başlayanların sorduğu ilk sorulardan biri muhakkak “Asgari Ücret Nedir?” sorusudur. Asgari ücret; bir kişiye ait en temel ihtiyaçlar baz alınarak kişinin elde edeceği gelirin bunları karşılayabileceği düzeyde olacak şekilde işçinin çalışması karşılığında ödenen tutardır. Burada bahsedilen en temel ihtiyaçlar; beslenme, barınma, ulaşım ve giyim gibi kişinin hayatını devam ettirebilmesi için mutlaka karşılaması gereken ihtiyaçlardır.

Her sene genellikle yılın sonunda devletin belirlediği temsilcilerin bir araya gelmesi ile asgari ücretin bir sonraki yıl ne düzeyde olacağı kararlaştırılır. Hiçbir kurum o yıl belirlenen asgari ücretin daha altında bir ücreti çalışanına ödeyemez.

Yönetmelikte Asgari Ücret

Asgari ücret uygulamasına ilişkin esaslar 01.08.2004 tarihli ve 25540 Sayılı Resmi Gazete vasıtası ile Asgari Ücret Yönetmeliği çerçevesinde belirlenir. Bu yönetmeliğe göre;

• Tanım, kapsam, amaç ve dayanaklar
• Ücretin belirlenmesi hususunda karşılaşılan ilke ve esaslar
• Asgari Ücret Komisyonu’nun kuruluşu, yetkisi, görevi ve sorumluluğu
• Ücretin yürürlüğü, işverene ait sorumluluklar, işçiye ve işverene ait temsilcilerde aranan nitelikler başlıkları ve asgari ücret ile ilgili tüm diğer detaylara yer verilir.

Asgari ücret, yalnızca 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında yer alan iş kolları ya da çalışanları değil, tüm işçileri ve çalıştıkları iş kollarını kapsar.

Asgari Ücret Nasıl Belirlenir?

Asgari ücret belirlenirken günlük ücretler baz alınır. Yani, öncelikle günlük tutar belirlenir ve sonrasında bu tutar üzerinden saat başına, haftalık, aylık, parça başına ya da işin miktarına göre yapılan ücret ödemeleri belirlenerek ödenir.

Asgari ücreti belirleme görevini Asgari Ücret Komisyonu üstlenir. Komisyon her yıl, bir sonraki yılın asgari ücret tutarını birtakım kriterlere bağlı kalarak belirler. Asgari Ücret Komisyonu, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı‘nın tespit ederek görevlendirdiği üyelerden birinin başkanlığı yolu ile aşağıda belirtilen üye ve temsilcilerden oluşur:

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ya da yardımcısı
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü ya da yardımcısı
• Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi başkanı ya da yardımcısı (İş gücü, Hizmetler, Fiyat İstatistikleri ve İndeksler Daire Başkanlığı)
• Hazine Müsteşarlığı temsilcisi
• Bünyesinde en çok işçiyi barındıran en üst işçi kuruluşuna ait farklı iş kolları için seçeceği beş temsilci
• Bünyesinde en çok işvereni barındıran işveren kuruluşuna ait değişik iş kolları için seçeceği beş temsilci
• Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’ndan konu ile alakalı dairenin başkanı ya da yetkinin verileceği görevli bir kişi

Asgari Ücret Belirlemede Komisyon Kararı

Komisyona ait toplantı tarihine dair net bir bilgi bulunmaması ile birlikte genellikle yıl sonunda bu toplantı gerçekleştirilir. Komisyon, en az on kişilik üye sayısı ile Bakanlığın çağrısı vesilesiyle bir araya gelir. Komisyon üyeleri arasında yapılan oylamalar çoğunluk esasına dayalı olarak gerçekleşir. Oyların eşit olduğu farklı iki seçeneğin oluşması halinde komisyon başkanının vereceği oy belirleyici olur.

Ücretin belirlenmesi aşamasında komisyonun söz konusu konuya ilişkin kararı kesindir. Bununla birlikte bu kararın gerekli bilgi ve belgelere dayandırılması zorunludur.

Asgari ücretin belirlenmesi esnasında komisyon;

• Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal durumlarını,
• Ücretlilere dair geçinme indeksini,
• Fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu,
• Geçim şartlarını göz önünde bulundurur.

Ayrıca komisyon, ücretin belirlenmesi hususunda, gerekli tüm kamu kurum ve kuruluşları ve üniversiteler ile işbirliği içinde olabilir; işveren ile işçi kuruluşlarının bu konuya dair görüş ve önerilerini alabilir. Komisyon, gerekli görmesi halinde uygun bulduğu kişilerin bilgisine başvurabilir. Asgari Ücret Komisyonu’nun yaptığı tüm görüşmeler ve çalışmalar gizli bir şekilde gerçekleşir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Asgari Ücret Komisyonu tarafından belirlenen yeni dönem asgari ücret tutarı, Resmi Gazete’de yayımlanmak sureti ile yürürlüğe girer. Resmi Gazete’de yayımlandığı ayı takip eden bir sonraki ay itibarıyla yeni asgari ücret tüm iş kolları ve işçiler için geçerli hale gelir.

Asgari Ücret Nasıl Hesaplanır?

Asgari Ücret Komisyonu tarafından gerekli görüşmeler sonucunda kararlaştırılan ücret, asgari ücret brüt tutarıdır. Asgari ücrete dair brüt tutar belirlendikten sonra belirli oranda yapılan kesintiler sonucunda oluşan yeni tutar ise asgari ücret net tutarıdır. Son aşamada ise yeni dönem brüt asgari ücret tutarına göre yapılan hesaplamalar sonucu güncel Asgari Geçim İndirimi de hesap edilir ve güncel asgari ücret net tutarına eklenerek işçiye ödenecek toplam tutar belirlenmiş olur.

Asgari ücret hesabında kesilecek tutarların neler olduğu aşağıda belirtilmiştir:

• SGK işçi payı: %14
• SGK işsizlik sigortası işçi payı: %1
• Gelir vergisi matrahı: [Brüt ücret – (SGK işçi payı + SGK işsizlik sigortası işçi payı)]
• Gelir vergisi: Gelir vergisi matrahının %15’i (gelir vergisi dilimine göre yüzdeler değişebilir)
• Damga vergisi: Binde 7,59
• Net ücret: Brüt ücret – tüm kesintiler toplamı + AGİ

Tüm adımlarda yapılan kesintiler brüt ücret üzerinden gerçekleştirilir. Ayrıca, yukarıda gördüğünüz tüm oranlar işçinin brüt ücretinden kesilen tutarlardır. Ücret hesabında işverenden kesilen yüzdeler ise aşağıdaki gibidir:

• SGK işçi payı: %20,50
• SGK işsizlik sigortası işçi payı: %2

2020’de Asgari Ücret Ne Kadar?

2019 yılı sonunda toplanan Asgari Ücret Komisyonu’nun Aralık ayı değerlendirmeleri sonucu verdiği karar ile asgari ücrete zam gelmiştir. 2020 asgari ücret brüt miktarı 2.943 TL olarak belirlenmiştir. Gerekli kesintiler sonucu elde edilen en düşük net asgari ücret tutarı ise 2.324,71 TL olur. Asgari ücretlinin medeni haline ve çocuk sayısına göre Asgari Geçim İndirimi değişiklik gösterebileceğinden, ” Asgari ücret 2020 ne kadar?” sorusunun cevabı da değişkendir. 2020 yılı asgari brüt ücret tutarı üzerinden yapılan AGİ hesabı ile toplam net ücretinizin ne kadar olduğunu bulabilirsiniz.

Örnek Asgari Ücret Hesabı

Bekâr bir işçinin ocak ayında 30 gün çalışması sonucu aldığı brüt ücret 2.943,00 TL olsun. İşçinin ücretinden düşülecek kesintiler ve net ücret hesabı aşağıdaki gibi olur:

• SGK işçi payı: 2943 X %14 = 412,02 TL
• SGK işsizlik sigortası işçi payı: 2943 X %1 =  29,43 TL
• Gelir vergisi matrahı: 2943 – ( 412,02 + 29,43 ) = 2.501,55 TL
• Gelir vergisi ( 1. dilim ): 2501,55 X %15 = 375,23 TL
• Damga vergisi: 2943 X binde 7,59 = 22,34 TL
• Net ücret: 2943 – ( 412,02 + 29,43 + 375,23 + 22,34 ) = 2.103,98 TL

İşçi bekâr olduğu için;

• Bekâr AGİ: 2943 X %15 X %50 = 220,73 TL şeklinde hesaplanır. Bekâr bir işçinin AGİ oranı %50’dir.

Bu durumda işçiye ödenecek olan net ücret: 2.103,98 + 220,73 = 2.324,71 TL olur. Asgari ücretin brütten nete hesabı bu şekilde gerçekleşir.

Asgari Ücret Desteği Nedir?

Asgari ücret desteği, 5510 sayılı kanunun 78 numaralı maddesi kapsamında uygulanan bir destek türüdür. Asgari ücret desteği uygulamasından faydalanabilmek için belli birtakım koşulları sağlamış olmak gerekir. Bu şartlar aşağıda sıralanmıştır:

İşverende aranan şartlar;

• Özel sektör kapsamında işletilen bir iş yerine sahip olan işverenleri,
• 5018 sayılı kanunda yer alan kamu idareleri dışında bulunan diğer kamuya ait iş yerlerinin işvereni olması şeklindedir.

İşçide aranan şartlar;

5510 sayılı kanuna ait 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendine göre uzun vadeli sigorta kollarına dahil olan bir sigortalı olmasıdır.

2020 yılında Asgari ücret desteği tutarı, önceki yılların aksine tüm işverenler için 75 TL olarak belirlenmiştir.