Kötü Niyet Tazminatı Nedir?

Kötü niyet tazminatı, işverenin art niyetli davranışları neticesinde işçinin zarar görmesi ve işini kaybetmesi durumunda almaya hak kazandığı tazminat türüdür. Zaman zaman işçi ve işveren arasında çeşitli nedenlerle anlaşmazlık yaşanması söz konusu olabilir. Kamu kurumları veya mahkemelerde hak arayışına giren işçinin bu nedenlere bağlı olarak iş sözleşmesi feshedildiğinde ciddi yaptırımlar uygulanabilir. Peki, işçi hangi durumlarda kötü niyet tazminatı almaya hak kazanır?

Kötü Niyet Tazminatı Nedir?

İş güvencesinden yararlanma hakkı olmayan, belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçinin, iş sözleşmesinin işveren tarafından art niyetli olarak feshedilmesi halinde ödenen tazminata kötü niyet tazminatı adı verilmektedir. Şartları ve detayları 4857 sayılı İş Kanununda düzenlenmiştir. İşçi ile işveren arasında yaşanan anlaşmazlıklarda her iki tarafı da gözeterek hukuki yaptırım uygulanmasına olanak sağlar. Kötü niyet tazminatı ihbar ve kıdem tazminatlarından bağımsız hesaplanmaktadır. Kötü niyet tazminatı almaya hak kazanan bir işçinin kıdem ve ihbar tazminatı hakları saklıdır.

Hangi Durumlarda Tazminat Almaya Hak Kazanılır?

Tazminat alma şartları yasalar kapsamında kesin olarak sınırlandırılmamıştır. Dolayısıyla diğer tazminat türlerinden farklı olarak özel bir sebep bulunması gerekir. İşçinin, işveren tarafından sergilenen bir davranışın kötü niyet belirtisi olduğunu ispat etmesi gerekir. 4857 sayılı İş Kanununun 17. Maddesinde belirtildiği üzere İş Kanununun 18 ile 21. maddelerinin kapsamı dışında kalan işçiler tazminat talebinde bulunabilirler.

İş güvencesi kapsamında yer alan işçiler bu haktan yararlanamazlar. İş güvencesi kapsamında sayılması için;

• İşçinin mevcut işyerinde 6 aydan uzun süredir çalışması,
• İşçinin iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması,
• İşyerinde en az 30 işçi çalışması ve işçinin işveren vekili benzeri bir pozisyonda çalışmaması gerekir.

Kötü niyet tazminatına hak kazanılabilmesi için işverenin iş akdini kötü niyet içerisinde feshetmiş olması gerekir. Ayrıca bunun belirli kriterleri vardır. Kadın işçinin hamile olduğunu öğrenen işverenin iş akdini sonlandırması gibi örnekler art niyet tazminatı gerekçesidir. İş sözleşmesinin kötü niyet ile feshedildiğinin işçi tarafında ispatlanması gerekmektedir.

Kötü Niyet Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İş sözleşmesinde belirlenen ihbar süresinin 3 katı olacak şekilde hesaplama yapılmaktadır. Yapılan iş sözleşmesinde ihbar süresi belirlenmediyse, 4857 sayılı İş Kanununda geçen ihbar süreleri üzerinden hesaplama yapılır.

4857 sayılı İş Kanunu kapsamında;

İşçinin 6 aya kadar olan kıdemi için 2 hafta,

6 aydan 1,5 yıla kadar olan kıdemi için 4 hafta,

1,5 yıldan 3 yıla kadar olan kıdemi için 6 hafta,

3 yıl ve üzeri olan kıdemi için 8 hafta ihbar süresi hakkı vardır. Tazminat hesaplamasında brüt maaş üzerinden hesaplama yapılmaktadır.

Kötü Niyet Fesih İşleminde Bildirim Süresi Ne Kadar?

Kötü niyet tazminatının temelinde ihbar süresi yer alır. İş Kanunu’na göre, altı aydan az kıdemi olan işçilerde bildirim süresi iki hafta olarak belirlenmiştir. Altı ay ile bir buçuk yıl arasında çalışanlar için dört haftadır. Bir buçuk yıl ile üç yıl arasında çalışanlar için altı hafta, üç yıldan fazla kıdeme sahip işçiler için ise sekiz haftalık bir süre öngörülmüştür. İşverenin, iş akdini feshetmeden önce bu süreleri dikkate alarak işçiye bilgilendirme yapması gerekir. Ancak kötü niyetli fesihlerde işverenin bu kuralları suistimal ettiği durumlar tazminat hakkını doğurur. Kötü niyet tazminatı, bu bildirim süresinin üç katı üzerinden hesaplanır. Ayrıca, ihbar sürelerine uyulmaması durumunda ayrıca tazminat uygulanır.

Kötü Niyetli Fesih Nasıl İspatlanır?

İspat yükümlülüğü işçiye aittir. İşçi, işverenin fesih hakkını kötü niyetle kullandığını somut delillerle kanıtlamak zorundadır. Örneğin, işçinin sendika üyeliği veya anayasal haklarını kullanması sebebiyle işten çıkarılması durumunda kötü niyetin varlığı iddia edilebilir. İspat sırasında tanık beyanları, yazılı belgeler ve işverenin fesih gerekçesi gibi unsurlar önem taşır. Mahkeme, işverenin objektif iyi niyet kurallarına uyup uymadığını değerlendirir. İşçi, herhangi bir zarara uğramamış olsa dahi işverenin niyetinin kötü olduğunu ortaya koyarsa tazminat almaya hak kazanır. Bu nedenle, süreç profesyonel bir şekilde yönetilmelidir.

Kötü Niyet Tazminatı İçin Dava Açma Süresi Nedir?

Kötü niyet tazminatı talep eden bir işçinin dava açma süresi İş Kanunu’nda açıkça belirtilmemiştir. Ancak, bu tür davalar için genel zamanaşımı süresi beş yıldır. Bu süre, işçinin kötü niyetli fesihle ilgili tazminat talebini yasal yollarla savunabilmesi için belirlenmiştir. İşçi, iş akdinin feshedildiği tarihten itibaren dava açabilir. Bu süreçte, kötü niyetin kanıtlanması için fesih gerekçeleri, işverene ait yazılı belgeler kullanılabilir. İhbar ve kıdem tazminat talepleri ile birlikte kötü niyet tazminatı davası açılması, işçinin haklarının daha kapsamlı şekilde savunulmasını sağlar. Süreci dikkatli bir şekilde planlamak önemlidir.

Kötü Niyet Tazminatı İçin Dava Hangi Mahkemede Açılır?

Kötü niyet tazminatı davası, iş mahkemelerinde açılıyor. İşçinin bulunduğu bölgede iş mahkemesi yoksa dava asliye hukuk mahkemelerinde görülüyor. İşçi, fesih işleminin hemen ardından mahkemeye başvurarak kötü niyetin varlığını kanıtlamaya çalışmalıdır. Bu davalarda, işçinin tazminat talebine dayanak oluşturan tüm belgeler ve deliller mahkemeye sunulmalıdır. İş mahkemesi, işverenin fesih sürecindeki niyetini değerlendirirken iş hukuku ilkelerine göre karar verir. Mahkeme süreci, kötü niyetin varlığını somut örneklerle kanıtlayan işçiler için genellikle olumlu sonuçlanır. Ancak profesyonel bir avukattan destek almak, bu süreçte kritik bir avantaj sağlar.

Ayrımcılık Tazminatı Hakkında Tüm Merak Edilenler içeriğimize de göz atmayı unutmayın.

Sık Sorulan Sorular