Part Time Çalışanlar İçin Maaş ve Kıdem Hesabı

Son yıllarda ülkemizde de yaygınlık oranı bir hayli artan part time çalışma 2003 yılından bu yana yasal çerçevesi çizilmiş bir istihdam  modelidir. Part time çalışma modeli işgücü talebine ve işsizlik sorununa ciddi çözümler üreten bir modeldir. Daha çok öğrenciler ve esnek çalışma biçimini benimseyen kişiler tarafından tercih edilen part time çalışma modeli tam zamanlı çalışanlar ile aynı haklara ve sorumluluklara dayanmaktadır. Bu noktada part time çalışan kişilerin maaş ve kıdem tazminatı ödemelerine dair bilinmesi gereken yasal formülleri yazının devamında bulabilirsiniz.

Part Time Çalışma Nedir?

Part time çalışmanın ifade ettiği çalışma süresi ve şartlar 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilmiştir. Kanuna göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süre haftanın günlerine farklı şekilde bölünebilir. Bu sürenin 2 / 3’ü yani 30 saatlik süreye kadar olan çalışma süresi part time çalışma olarak isimlendirilir. Haftada 30 saat veya daha az çalışan kişiler part time çalışan olarak isimlendirilir. 

Burada kanunun altını çizdiği nokta şudur  ki part time çalışan kişiler tam zamanlı çalışanlar ile aynı haklara sahiptir. Part time çalışanlar çalışma sürelerinin azlığından dolayı farklı bir muameleye tabi tutulamaz. Bunun yaşanması durumunda işveren yasalar önünde sorumlu duruma düşmektedir.

Part Time Çalışma Şartları Nelerdir?

Part-time çalışmak, özellikle esnekliği nedeniyle sık tercih edilmektedir. Ancak bazı kuralları bilmek şarttır. Öncelikle, haftalık çalışma süresi tam zamanlı işçiye göre daha az olmalıdır. Genellikle bu süre, haftalık 30 saati geçmemektedir. Ayrıca, düzenli çalışma ve gönüllülük esas alınmalıdır. Bununla birlikte, part-time çalışanlar da yıllık izin, kıdem ve ihbar haklarından yararlanabilir. Elbette bu hakların tanınması için iş sözleşmesinin yazılı olması büyük önem taşır. Üstelik, çalışma süresi ne olursa olsun, ayrımcılık yasa gereği mümkün değildir. Sonuç olarak, part-time çalışma haklarla birlikte gelir.

Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Nedir?

Kısmi süreli iş sözleşmesi, günümüzde esnekliğin öne çıktığı bir çalışma modelidir. Özellikle değişen iş ihtiyaçlarına uyum sağlamak açısından önemlidir. Bu sözleşme türünde haftalık çalışma süresi daha az belirlenir. Ancak unutulmamalıdır ki bu süre, emsal çalışanın süresinin üçte ikisini geçmemelidir. Ayrıca, düzenli ve sürekli çalışmaya dayanmalıdır. Çünkü geçici işlerden farkı tam da buradadır. Bununla birlikte, eşit davranma ilkesi mutlaka gözetilmelidir. Çalışan yalnızca süresi nedeniyle farklı muamele göremez. Üstelik, ücret ve sosyal haklar çalışılan süreyle orantılı hesaplanmalıdır. Sonuç olarak, kısmi süreli sözleşmeler hem işvereni hem çalışanı koruyan bir yapı sunar.

Part Time Çalışma Süresi Kaç Saattir?

Part-time çalışma süresi, tam zamanlı çalışmaya göre daha kısa olacak şekilde belirlenir. Genellikle bu süre, haftalık 30 saatle sınırlıdır. Ancak işyerinde tam süreli çalışma 40 saatse, part-time sınırı 26 saattir. Çünkü yönetmelik, üçte iki oranını esas alır. Ayrıca işverenle yapılan sözleşmeye göre bu süre netleşir. Buna ek olarak, part-time çalışma düzenli ve sürekli yapılmalıdır. Yani sadece kısa süreli işler bu kapsama girmez. Üstelik çalışma saatleri haftaya yayılabilir. Ancak toplam süre, sınırı aşamaz. Sonuç olarak, yasal part-time süresi işyerine göre değişiklik gösterebilir.

Part Time Sigorta Primi Hesaplama Nasıl Yapılır?

Part time çalışan kişilerin çalışma sürelerinin hesaplanmasında günlük çalışma süresi dikkate alınır. Buna göre her 7.5 saatlik çalışma süresi tamamlandığında bir günlük çalışma gerçekleşmiş kabul edilmektedir. Part time çalışanların çalışma süreleri sigorta bildirimlerinde gösterilirken bu süre göz önüne alınır. Part time çalışan kişinin bir aylık sigortalı olma süresi Aylık Çalışılan Gün Sayısı = Ay İçindeki Çalışma Saati / 7,5 formülü ile hesaplanmaktadır. Eğer 7.5 saatin altında küsüratlı bir değer bulunursa bir güne tamamlanarak hesaplama yapılmaktadır. Örnek vermek gerekirse bir aylık süre zarfında 70 saat çalışan kişi 70/7.5= 9.3 gün çalışmış olur. Bu değer de 10 güne yuvarlanmaktadır. 

Part Time Çalışmanın Avantajları Nelerdir?

Part-time çalışmanın birçok avantajı, özellikle esneklik arayanlar için oldukça cazip hale gelmiştir. Öncelikle, çalışma saatlerinin kısa olması zaman yönetimini kolaylaştırır. Böylece eğitim, aile veya kişisel projelere daha fazla vakit ayrılabilir. Ayrıca, tam zamanlı çalışmanın getirdiği yoğunluk hissedilmez. Bu durum, stres seviyesini azaltarak iş yaşam dengesini destekler. Üstelik bazı sektörlerde part-time işler, tam zamanlı pozisyonlara geçişin kapısını aralar. Aynı zamanda, sosyal güvence ve yasal haklardan orantılı şekilde yararlanmak mümkündür. Kısacası, part-time çalışma hem esneklik sunar hem de güvenceden kopmadan çalışma fırsatı yaratır.

Part Time Çalışmanın Dezavantajları Nelerdir?

Part-time çalışmanın avantajları kadar bazı dezavantajları da göz ardı edilmemelidir. Öncelikle, gelir tam zamanlı işe göre daha düşüktür. Bu nedenle, maddi planlama yaparken dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, bazı sosyal haklar kısıtlı ya da orantılı verilir. Örneğin, sigorta günleri düşük primle hesaplanabilir. Üstelik, kariyer gelişim fırsatları da sınırlı olabilir. Çünkü işverenler genellikle tam zamanlı çalışanlara öncelik tanır. Bununla birlikte, ekip içi iletişimde kopukluk yaşanabilir. Daha az mesai, daha az etkileşim demektir. Sonuç olarak, part-time çalışmak esnek olsa da bazı bedelleri beraberinde getirebilir.

Part Time Çalışanların Maaş Hesaplamaları

Part time çalışanların ne kadar maaş alacağı çalışan ile işveren arasında yapılan sözleşmeye göre değişiklik göstermektedir. Burada tek zorunlu nokta planlanan maaş ödemesinin aynı süre için ödenmesi gereken asgari ücret miktarının altında olmamasıdır. Ayrıca ülkemizde asgari ücretin altında maaş ödemesi yapmak kanunen yasaktır. 

Part time çalışanın maaşı hesaplanırken aylık olarak çalıştığı çalışma süresi dikkate alınır. Çalışan ile işverenin yaptığı sözleşmede saat ücreti olarak ödenmesi gereken miktar bellidir. Buna göre örneğin çalışan haftada 20 saat çalışıyor olsun. Aylık olarak 80 saatlik çalışma süresi ortaya çıkar. Bu sürenin saatlik kazanç miktarı ile çarpılması sonucunda çalışanın o ayki maaş ödemesi hesaplanır. Burada bir diğer nokta çalışanın haftalık çalışma süresini haftanın hangi günlerinde dolduracağıdır. Bu durum çalışan ile işveren arasındaki planlamaya bağlıdır.

Part Time Çalışanlar İçin Kıdem Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Part time çalışanların kıdem tazminatının hesaplanması tıpkı tam zamanlı çalışanların kıdem tazminatının hesaplaması gibi olur. Buna göre part time çalışanın kıdem tazminatı işe girdiği günden itibaren başlar. Ayrıca kıdem tazminatının işlemesi ile iş akdinin sona erdiği güne kadar devam eder. Kısaca part time kıdem tazminatı için iş sözleşmesindeki başlangıç ve bitiş tarihleri esas alınmaktadır. Geri kalan formülasyon ve teknik detaylar da tam zamanlı çalışanlar ile aynı şekildedir.

SGK Açısından Part Time Çalışmanın Farklılığı Nedir?

Part time çalışmanın SGK açısından tam zamanlı çalışmaya göre farklılığı aylık prim gün sayısı ile alakalıdır. Buna göre part time çalışan bir kişi 30 saatten daha az çalışma süresine sahipse aylık prim gün sayısı 17 gün olacaktır. Bu durumda ayda 13 günlük bir prim gün eksiği meydana gelmektedir. Çalışanın bu eksik günler için Genel Sağlık Sigortası prim borcu meydana gelmektedir. Bu noktada çalışanın bu eksik prim günlerini ödemesi gerekmektedir. Aksi durumda Genel Sağlık Sigortası prim borcu oluşabilir.

Part Time Çalışanlar İçin SGK Bildirgesi Yapılır mı?

Kanuna göre part time çalışan kişiler için SGK bildirgesi yapılması zorunludur. Kişiler sigortalı olarak çalışmak istemese bile işverenlerin part time çalışan kişiler için aylık olarak sigortalılık bildiriminde bulunmaları gerekmektedir. Part time çalışanlar tam zamanlı çalışanlara göre daha eksik gün prim sayısına sahiptir. Bu nedenle SGK bildirgesi yapılırken bu durumun bildirilmesi gerekir. Bunun için işveren part time çalışanın bildirgesine “06 Kısmi İstihdam” ifadesini belirtmelidir. Eksik gün kavramı part time çalışan istihdamında en dikkat edilmesi gereken konulardan birisidir. 

Part Time Çalışma ve Fazla Mesai

Part-time çalışanlar için fazla mesai konusu hâlâ tartışmalı ve netleşmemiş bir alandır. Öncelikle bilinmelidir ki part-time çalışma, haftalık 30 saat ve altını kapsar. Ancak bazı durumlarda bu sürenin üstüne çıkıldığı görülmektedir. Bu noktada, çalışma süresi arttıkça haklar da yeniden şekillenir. Eğer çalışan fiilen 30 saati aşıyorsa, tam zamanlı çalışmaya yaklaşır. Dolayısıyla, bu durum fazla mesai alacağını gündeme getirir. Üstelik, haftalık 45 saati aşan çalışmalar doğrudan fazla çalışma sayılır. Bununla birlikte, haftalık 30-45 saat arası çalışmalar ise fazla süreli çalışma kapsamındadır. Ne var ki yasalar fazla süreli çalışmayı part-time çalışanlar için yasaklamaktadır. Ancak bazı Yargıtay kararları işçi lehine yorum yapmaktadır. Bu nedenle, fazla süreyle çalıştırılan part-time işçilerin zamlı ücret alma hakkı doğabilir. Sonuç olarak, çalışanların fiili çalışma saatleriyle sözleşme şartları arasındaki denge çok önemlidir.

Part Time Çalışmadan Tam Zamanlı Çalışmaya Geçilir mi?

Elbette, part-time çalışmadan tam zamanlıya geçiş mümkündür ve oldukça yaygındır. Öncelikle, işyerinde açık pozisyon varsa bu talep değerlendirilebilir. Ayrıca, çalışan performansı ve iş ihtiyacı bu geçişi kolaylaştırabilir. Üstelik, 4857 sayılı İş Kanunu da bu konuda açık bir yaklaşım sunar. İşveren, çalışan talebini makul gerekçelerle reddetmedikçe dikkate almalıdır. Bununla birlikte, geçiş için yazılı bir başvuru yapılması önerilir. Çünkü resmi talepler yasal süreçlerde önemlidir. Sonuç olarak, esnek başlayan bir iş süreci zamanla daha kalıcı hale gelebilir. Yeter ki haklar ve iletişim dengeli yürütülsü

Part Time Çalışanlar GSS Borcu Oluşmaması İçin Ne Yapmalı?

Part-time çalışanların GSS borcu oluşmaması için bazı kurallara dikkat etmesi gerekir. Öncelikle, ay içinde sadece 8 gün veya daha az çalışılıyorsa durum önemlidir. Çünkü bu süreyi aşmayan çalışanların eksik günlerini kendileri tamamlamalıdır. Aksi halde, otomatik olarak GSS borcu oluşabilir. Ancak 8 günü geçenler için bu zorunluluk kalkmıştır. Ayrıca, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar için de bu yükümlülük kaldırılmıştır. Bununla birlikte, GSS primini isteğe bağlı sigorta ile tamamlamak mümkündür. Böylece hem sağlık hizmetlerinden yararlanılır hem de borç birikmez. Sonuç olarak, çalışma süresi bilinçli takip edilmelidir.

Yan Haklar Part Time Çalışanlar İçin Geçerli Midir?

Yazımızın başında belirttiğimiz gibi part time çalışanlar tam zamanlı çalışanlar ile aynı özlük haklarına sahiptir. Part time çalışanlara tam zamanlı çalışanlara aynı özlük haklarını vermeyen işverenler kanuni olarak suçlu duruma düşmektedir. Böyle bir anlaşmazlık durumunda olay SGK müfettişleri ve idare mahkemelerinin görevlendireceği bilirkişiler tarafından incelenmektedir. Kanuna aykırı hareket eden işverenler hakkında ise İş Kanunu’na muhalefetten idari yaptırımlar uygulanır.

Part Time Çalışanlar Yıllık İzinlerini Nasıl Kullanır?

Part-time çalışanlar da yıllık izin hakkından tam süreli işçiler gibi yararlanabilir. Ancak burada önemli bir fark vardır. Çünkü part-time çalışanlar için izin süresi, fiili gün değil, sözleşme süresiyle hesaplanır. Yani, bir yıl boyunca belirlenen gün ve saatlerde çalışmak yeterlidir. Ayrıca, bu süre sonunda çalışan 14 gün yıllık izne hak kazanır. Elbette kıdem arttıkça izin süresi de uzar. Üstelik, izinler sadece işçinin çalıştığı günlere denk gelecek şekilde kullanılır. Bu nedenle çalışılmayan günler, izin süresine dâhil edilmez. Sonuç olarak, haklar eşit, uygulama esnektir.

Sık Sorulan Sorular