Refakat İzni Hakkı

Refakat izni, yakını hastalanan bir çalışanın yakınının bakımı ile ilgilenmek için kullandığı izin türü olarak tanımlanıyor. Çalışan her bireyin dönem dönem ihtiyaç duyabileceği refakat izni kullanım şartları özel sektörde ve kamuda farklılık gösteriyor. Bu izinden faydalanmak için sağlık sorununun kişinin kendisinde değil 1. derece yakınında olması gerekiyor. Peki, özel sektörde refakat izni şartları nedir?

Refakat Nedir?

Refakat, bir kişinin hastalık, yaşlılık ya da benzeri sebeplerle bakıma muhtaç olan yakınına yardım etmesi. Bu yardım genellikle sağlık durumlarıyla ilgilenmeyi, hastanede ya da evde sürekli yanında olmayı kapsıyor. Özellikle hayati tehlike içeren durumlarda yakınların desteği önem taşıyor. Refakat eden kişi, hastanın ihtiyaçlarını karşılamak, ona moral vermek ve tedavi sürecine katkı sağlamak amacıyla sürece dahil oluyor.

Refakat İzni Nedir?

Çalışanların ağır hasta veya bakıma muhtaç olan birinci derece yakınlarına bakabilmeleri için verilen bir izin. Bu izin, kişinin hastane veya evde tedavi gören yakınının yanında kalmasına olanak tanıyor. Refakat izni, genellikle doktor raporu ile talep ediliyor. Memurlar için toplamda 6 aya kadar çıkıyor. Çalışanlar, bu süre zarfında maaşlarını tam olarak almaya devam ediyor. Refakat izni, iş ve özel hayat dengesini koruma amacıyla çalışanların en önemli haklarından biri olarak öne çıkıyor.

Refakat İzninin Maksimum Süresi Ne Kadar?

Maksimum süresi, çalışanların yakınına bakabilmesi için belirli bir zaman dilimi sunuyor. İlk etapta 3 ay süreyle verilen bu izin, zorunlu hallerde 3 ay daha uzatılabiliyor. Böylece toplamda 6 ay boyunca izin kullanmak mümkün oluyor. Bu süreç, doktor raporuyla belgelenen sağlık durumuna uygun biçimde belirleniyor. İzin süresi boyunca çalışanlar maaşlarını tam alarak işlerinden uzaklaşabiliyor. Hem hastaların iyileşme sürecine destek olmak hem de çalışanların sosyal sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için önemli bir rol üstleniyor.

Refakat İzni Hangi Hastalıklara Veriliyor?

• Kanser tedavisi gören hastalar
• Organ nakli yapılan hastalar
• Yoğun bakım gerektiren hastalar
• Nörolojik hastalıklar (Parkinson, ALS gibi)
• Ağır enfeksiyonlar (sepsis gibi)
• Kalp ve damar hastalıkları (kalp krizi, by-pass ameliyatı sonrası)
• Kemik iliği nakli yapılan hastalar
• Ağır travma geçiren hastalar (kazalar, ağır cerrahi müdahaleler sonrası)
• Kronik böbrek yetmezliği ve diyaliz tedavisi gören hastalar
• Ciddi solunum yolu hastalıkları (KOAH, akciğer yetmezliği)

Refakat İzni Zorunlu mu?

Zorunlu bir hak değil, çalışanlara tanınan bir imkandır. Ancak, çalışanın birinci derece yakını ciddi bir sağlık sorunu yaşıyorsa, izin almak bir gereklilik haline gelebiliyor. Bu izin, çalışanların işlerinden izin alarak hasta yakınlarının yanında bulunmalarına olanak tanıyor. Zorunlu olmasa da, hastanın tedavi sürecine destek olmak ve aile bireylerine yardımcı olmak için önemli bir fırsat sunuyor.

Refakat İzni Verilmezse Ne Olur?

İzin verilmediğinde, hasta yakınları ihtiyaç duydukları bakımı alamıyor. Dolayısıyla tedavi süreci olumsuz etkileniyor. Ayrıca, çalışanlar iş ve aile sorumlulukları arasında sıkışabiliyor. Bu da iş verimliliğini düşürebiliyor. İzin verilmediği durumda çalışanlar, hem hasta yakınlarının bakımını aksatabiliyor hem de kendi sağlık ve psikolojik durumlarını riske atabiliyor.

Refakat İzni ile İlgili Kanun Maddesi Hangisi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 105. maddesi ile düzenlenmektedir. Bu maddeye göre, memurun birinci derece yakınlarının hayati tehlike arz eden hastalık durumlarında, doktor raporu ile belgelendirilmiş destek ihtiyacı söz konusuysa, memura 3 ay süreyle izin verilir. Zorunlu hallerde bu süre 3 ay daha uzatılabiliyor. Bu kanun, çalışanların aile sorumluluklarını yerine getirebilmeleri ve sevdiklerine destek olabilmeleri amacıyla sunuluyor.

Özel sektörde bu izin, 4857 sayılı İş Kanunu’nda doğrudan bir maddeyle düzenlenmemiştir. Ancak, işveren ile çalışan arasında yapılacak anlaşmalar, toplu iş sözleşmeleri veya işyeri iç yönetmeliklerine göre izin verilebiliyor. Çoğu durumda, işverenin inisiyatifine bağlı oluyor. Çalışanlar doktor raporuyla bu izni talep edebiliyor.

Refakat İzni Maaştan Kesiliyor mu?

Refakat izni, devlet memurları için maaştan herhangi bir kesinti yapılmadan kullanılan bir haktır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, çalışanlar izin boyunca maaşlarını tam olarak almaya devam ediyor. Özel sektörde ise izin uygulamaları işverenin inisiyatifinde oluyor. Bazı iş yerlerinde ücretli izin olarak veriliyor, bazı durumlarda ise maaş kesintisi oluyor. Refakat izni, çalışanların hem maddi güvenliğini hem de hasta yakınına destek olmasını sağlıyor.

Özel Sektörde Refakat Hakkı

Devlet memurları için 657 sayılı Kanunda açık şekilde tanımlanan izin hakkı İş Kanununda yer almaz. Özel sektör çalışanlarının refakat izninden yararlanabilmesi kişinin mevcut iş sözleşmesine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Çalışanın iş sözleşmesinde bu hakkın yer alması ve toplu iş sözleşmelerinde hak tanınması bu izinden yararlanılmasını sağlayan maddeler arasındadır. İş Kanunu ve alt mevzuatta özel olarak hak tanınması, iş yeri uygulamalarında refakat hakkı tanınması durumunda da bu izinden yararlanılabiliyor. İşçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesinde yer alan hükümlere göre bu konuyla ilgili bir madde yoksa, izin işverenin takdirinde oluyor.

Kamuda Refakat Hakkı

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda hastalık ve refakat durumlarında çalışanların hakları net şekilde sıralanıyor. Kamu sektöründe çalışan birinin bakmakla yükümlü olduğu veya kişi refakat etmediği takdirde hayati tehlikesi olan anne, baba, eş, kardeş ve çocuklarından birinin ağır bir kaza geçirmesi gerekiyor. Ayrıca, uzun süre tedavi gerektiren bir hastalığının olması durumunda refakat hakkı bulunuyor. Bu sağlık sorunlarının sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla kişi 3 aya kadar izin kullanabiliyor. Gerekli görülmesi ve belgelendirilebilmesi halinde 3 aylık süre aynı şartlarda 6 aya kadar uzatılıyor.

Refakat İzni Süresi Ne Kadardır?

Kamuda veya özel sektör çalışanlarına 1. derece yakınlarının sağlık sorunlarında kullanabilmeleri için tanımlanan maksimum izin süresi 3 aydır. 3 aylık sürenin tamamlanmasının ardından kişi işverenine bildirmek kaydıyla izin süresini uzatılıyor. Refakat izninin süresinin uzatılabilmesi için hasta olan yakının sağlık sorununun belgelendirilmesi gerekiyor. Çalışanların birinci dereceden yakınları için sağlanan bu özel izin her hastalıkta kullanılamıyor. Refakatçi izni kamuda ve özel sektörde belli bir süreye kadar ücretli veriliyor.

idenfit’in izin yönetimi modülü hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmaya ne dersiniz? Eğer izin yönetimi süreçlerinizi dijitale taşımak istiyorsanız, formu doldurun. idenfit ile izin yönetiminde hız ve verimliliği deneyimleyin!

Sık Sorulan Sorular