İş göremezlik ödemeleri, 5510 Sayılı Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında sosyal güvenlik sisteminin sigortalı çalışanlara emekli maaşının yanı sıra hastalık, iş kazası, analık veya meslek hastalıkları sebebiyle yaptığı ödemelerdir. İş göremezlik ödeneği, geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik ödeneği olarak ikiye ayrılır. Ayrıca çalışanların ödenekten yararlanması için belirli şartların sağlanması gerekir. İş göremezlik ödeneği nedir, geçici ödenek nereden alınır, nasıl alınır ve ne zaman alınır gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.
İş Göremezlik Ödeneği Nedir?
İş göremezlik, sigortalı bir çalışanın iş kazası, meslek hastalığı veya başka herhangi bir hastalık ve analık gibi durumlarından kaynaklı olarak hekim veya sağlık kurulu raporu ile geçici veya sürekli olarak çalışmama halidir. Geçici iş görmezlik ödeneği ise iş kazası, analık vb. durumlardan ötürü istirahatte olan sigortalı çalışana işte olmadığı günler için yapılan ödemedir.
Geçici iş göremezlik ödeneği, halk arasında istirahat parası, rapor parası veya hastalık parası olarak da bilinir. Geçici ödenekten yararlanmak isteyen çalışana ödeme işveren tarafından değil, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılır. İstirahat parasının amacı çalışanın istirahati süresince yaşayacağı gelir kaybını ve mağduriyeti önlemektir.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nereden Alınır?
Geçici iş göremezlik ödeneğini çalışana işvereni değil, SGK ödediği için çalışan; iş kazası, meslek hastalığı, analık vb. durumlarda raporuyla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurur. Çalışanlar başvuru durumlarını takibini e-devlet üzerinden gerçekleştirebilir. Başvurusu olumlu sonuçlanan kişilerin hastalık parası PTT üzerinden yatırılır.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nasıl Alınır?
Rapor parası alabilmek için çalışanların mevzuata uygun hareket etmeleri gerekir. İş kazası, hastalık, meslek hastalığı, analık gibi durumlardan kaynaklı olarak çalışanın iş göremezliğe uğraması sonucu SGK’nın yetki vermiş olduğu hekim veya sağlık kurullarından rapor alması gerekir. Çalışan raporu işverenine teslim eder ve işvereni de raporu 5 gün içerisinde sisteme girer. SGK raporu inceleyip onayladıktan sonra çalışan rapor parasını çekebilir.
İstirahat Parası Ne Zaman Alınır?
İstirahat parası, sigortalı çalışana raporun 3. günü itibariyle ödenir. 1 veya 2 günlük raporlar için SGK tarafından çalışana bir rapor parası ödemesi yapılmaz. Fakat iş kazası ile geçici iş görmezlik ödeneğine başvuran çalışana her gün SGK tarafından rapor parası ödemesi yapılır. Ayrıca işverenin çalışan raporunu SGK’ya iletmesi ile en geç 15 gün içinde rapor parası çalışan hesabına yatırılıyor.
Rapor Parası Ne Kadar?
Geçici ödenek ücreti, kurumca yetkilendirilmiş olan sağlık kurulu veya hekimlerden alınmış olan istirahat raporu olması şartıyla sigortalının tedavi şekline göre değişkenlik gösterir. Hastalık halinde verilecek olan geçici iş görmezlik ödeneği;
- Yatarak tedavi gören sigortalıların günlük kazancının yarısı,
- Ayakta tedavi gören sigortalıların günlük kazancının üçte ikisi,
- Sigortalı tedaviyi uzatmaya çalışıyor ve doktorun talimatlarına uymuyorsa eksik ödeme olacak şekilde ödeme yapılır.
İş Göremezlik Ödeneğinden Yararlanma Şartları
| İş Kazası ve Meslek Hastalığı | Hastalık(Trafik Kazası vb.) | Analık | |
| Prim Ödeme Şartı | Prim ödeme gün sayısı şartı aranmaz. Kişi işe girdiği gün iş kazasına uğrasa bile ödenek alabilir. | İş göremezliğin başladığı tarihten itibaren geriye doğru 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olmalı ve hastalık 2 günden fazla sürmeli. | Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olmalı. |
| Süre | Raporun her günü için ödeme yapılır. | Raporun 3. gününden başlamak üzere ödeme yapılır. | Raporun her günü için ödeme yapılır. |
- İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık veya analık her üçünde de ödenekten yararlanabilmek için sigortalılık devam ediyor olmalıdır,
- İş kazası ve meslek hastalığında, kasti olarak yaralanan veya kurumun teklif ettiği tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya rapor parasının yarısı ödenir,
- Analık sigortasında, kadın işçi doğumda izinli olduğu toplam 16 hafta, çoğul gebelik halinde ise toplam 18 hafta olmak üzere çalışmadığı her gün için ödenekten faydalanır.
