İşe alım sürecinde yapay zeka kullanımı, son zamanlarda insan kaynakları yönetimi alanında en çok araştırılan trend konular arasında yer alıyor. Bilgisayarlar iş hayatında katma değeri daha az olan operasyonel işlerin tamamlanmasında uzun zamandır büyük kolaylıklar sağlamakta. Yapay zeka ise durumu son 30 yıldır yaşadığımız teknolojik gelişmelerin çok ötesine götürüyor.
Peki yapay zeka işe alım sürecinin neresinde ve işe alım sürecine ne gibi katkılar sağlayabilir? İnsan kaynakları açısından bu konuya odaklanmadan önce yapay zekanın pazarlama ve IT gibi departmanlarda uzun süredir yaygın bir şekilde kullanıldığını söylemekte yarar var. Ayrıca yapay zekanın büyük verileri analiz edebilmesi ve eldeki datadan tahmin yapabilen kolaylaştırıcı etkisinin insan kaynakları departmanının da dikkatini çekmesi şaşırtıcı değil.
Yapay Zeka İşe Alım Sürecini Nasıl Etkiliyor?
Yapay zekanın genellikle işe alımın geleceğindeki rolünden bahsedilse de günümüzde büyük kurumsal firmalar bu teknolojiyi kullanmaya başlamış durumda. Daha küçük şirketlerin bu öncü firmaları izlemesi, yapay zekanın tabana yayılmasıyla her geçen gün artıyor. Yapay zeka işe alım sürecini genel anlamda nasıl etkiler diye bakarsak:
- Yapay zeka her şeyden önce, manuel yapılması zaman alan görevleri otomatikleştirmeyi kolaylaştırır.
- Karar vericilere daha detaylı bilgi sağlayarak operasyonel maliyetleri düşürür.
- Modern işe alım yazılımlarının idari iş yükünü otomatize ediyor. Ayrıca big datayı yönetmek, verilerden tahminleme yapmak gibi daha birçok faydası var. En basit örnekle, yapay zeka özellikle daha yüksek işe alım ihtiyacı olan büyük şirketlerin belirli segmentler dahilinde hedefleme ve filtreleme yapabilmesine olanak tanıyor. Böylece karar vericinin önünde etkili seçim yapabilmesine olanak veriyor. Ayrıca kaliteli ve uygun bir kitle kalıyor. İK yöneticisi geriye kalan görüşme süreçlerini bu filtreli liste üzerinden gerçekleştirir. Böylece zamandan tasarruf etmiş olur.
İşe Alım Sürecinde Yapay Zeka Kullanımının 4 Büyük Faydası
İşe alım sürecinde yapay zeka kullanımı işletmelere genel anlamda 4 büyük fayda sağlıyor.
Aday tanıma sürecini iyileştiriyor
İK çalışanlarının başvuru havuzunu oluşturan büyük bir kitleden doğru adayları uygun bir zaman dilimi içerisinde seçmesi gerekir. Yapay zeka sayesinde tüm bu süreç otomatik olarak birkaç parçaya bölünür. İşe alım uzmanı her aday hakkında daha detaylı veri toplar. Adayları uygunluklarına göre filtreler ve daha etkili bir şekilde değerlendirir. Tüm bu aşamalar işe alım sürecinin kalitesini artırırken İK uzmanının da zamandan tasarruf etmesini sağlar.
Daha doğru bir analiz ve uygun eşleşme sağlıyor
İK uzmanları, belirli pozisyonlar için belirli niteliklere sahip olan en uygun adayları seçmek isterler. Bu yaklaşım sadece iş verimliliğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda adayları işin gerektirdiği belirli becerilere sahip olma yolunda da motive eder.
Zamandan tasarruf ettiriyor
Zaman her çalışan için dolayısıyla her şirket için değerlidir. İşe alım konusu da işletmelerde doğru çalışanın seçimine bağlı zaman kaybına yol açmasıyla direkt ilintili olduğundan titizlikle ele alınmalıdır. Yapay zeka, adayların becerilerini tahmin etmenin yanında büyük miktarda veriyi analiz ediyor. Ayrıca karar vericilere anlaşılır sonuçlar için yalnızca birkaç saniyeye ihtiyaç duyar. Bu nedenle yapay zeka çözümleri zamandan, paradan ve operasyon kaynaklarından tasarruf edilmesini sağlar.
Önyargıdan bağımsız, tarafsız karar vermeyi sağlıyor
İnsani kararlar her zaman bilinçli veya bilinçsiz bir önyargıya açıktır. Profesyonel ve etik değerlere ters düşse de çalışanlar duygularına göre taraf tutma eğilimi gösterebilirler. Önyargı ile alınmış kararlar işletmeler için ortak bir sorundur ve yapay zeka çözümleri bu durumu en aza indirir. Verilere dayalı tüm sonuçlar rasyonel bir şekilde hesaplandığından ve yalnızca özgeçmişte yer alan kelimeler üzerinden filtreleme gerçekleştiği için işe alım yapan uzmanın öznel değerlendirmesi saf dışı kalacaktır.
Çok uluslu büyük şirketlerin önyargı dışında işe alımda yaşadığı bir başka problem de dil ve kültür algısında ortaya çıkan farklılıklardır. İşe alım sürecinde adaylar bir Cv’den ve sisteme tanımlanan anahtar kelimelerden daha fazlasıdır. Dolayısıyla uzman değerlendirmesinde insani duygular ve öznel düşünceler ortaya çıkacaktır. Yapay zekaya tanımlanan algoritmalar ise bu duygu ve düşünlere sahip değildir. Son zamanda bu konuda yapay zeka uygulamasına bir örnek Avrupa menşeili bir firmadan geldi. Farklı ülkelerden başvuruları alınan adaylarla yapılan telefon görüşmelerinde birden fazla dil algoritmasıyla yapay zeka kullanıldı. Sonuçların uygunluğunun isabetli olduğu belirtildi.
İşe alımda yapay zeka kullanımı her ne kadar olumlu görünse de olumsuz sonuçları da olur. İnsanlar belirli koşullarda insiyatif alabilirken yapay zeka gibi makineler girdi ve çıktı usulüyle çalışır. Makineden ne hesaplamasını isterseniz önünüze onu getirecektir. Bu durumda yapay zeka ile filtreleme dışı bırakılan kişiler en baştan ayrımcılığa uğramış olur. Bu nedenle yapay zeka ne kadar gelişirse gelişsin, onu kullanan insanın etik değerleri yapay zekayı yönlendirir.
İşe Alımın Geleceğinde Yapay Zekanın Yeri
İşe alımın geleceğinde yapay zeka kullanımının mülakat şekillerini de değiştirmiş olacağı tahmin ediliyor. Uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla Skype / Hangouts / Zoom gibi platformlarda mülakat yapmaya alıştık. Yapay zeka bu durumu biraz daha ileri götürüyor. Bu yapıda karşımızda bir İK uzmanı yerine bot diye tabir edilen sanal bir karakter buluyoruz. Yapay zekanın sadece mülakat soruları sorduğunu düşünmeyin. O anki ruh halinizden, stres seviyenize, dil akıcılığınıza kadar sizi değerlendirecek bir yapıdan bahsediyoruz.
Şu anda dünyaca ünlü çok uluslu şirketler bu konuda çalışmalar yürütüyor. Teknolojinin bir yanda insana eşit olabilecek kadar gelişmesi bazılarını heyecanlandırıyor. Daha bilgilendirici sonuçlara ulaşmak için “Yapay zeka hangi amaçlarla kullanılırsa yararlı olur?” sorusunun cevabı gerekiyor. Çünkü “Makineler işlerimizi elimizden alacak mı?” sorusu da bu sorunun peşi sıra geliyor. Tüm kontrolü yapay mekanizmalara bırakmayacak şekilde kurgulaması gerektiğini düşünenlerin sayısı bu noktada oldukça fazla. Bu düşünce tarzıyla insanlığa fayda sağlayacak gelişmelere ve daha objektif sonuçlara varır.