Her kurumun en temel ve en değerli parçası olarak çalışanları öne çıkar. Bu nedenle bir kurumun verimliliği yine bu en değerli parça ile ölçülür. Çalışanların performanslarının yüksek olması, kendilerinden beklenileni vermesi ile başarıdan söz edilebilir. Performans yönetimi kapsamında personellerin yeteneklerini ne derecede işlerine yansıtabildikleri belirli aralıklarla kontrol edilir. Bu duruma ise kısaca performans değerlendirme denilir.
Performans Değerlendirme Yöntemleri
İşletmelerin yakın, orta ya da uzun vadede hedeflerine ulaşabilmeleri için kendilerine baz aldıkları belirli bir personel performansı değeri bulunur. Bu bağlamda şirketlerin başarılı olabilmeleri bir anlamda çalışanlarının başarısı ile doğru orantılıdır. Aynı şekilde çalışanların performanslarının belirlenmesi çalışanın da kendisi ile ilgili bilgilenmesini ve kariyer planlaması yapmasına yardımcı olur. Bu değerlendirmeleri yapmak için ise farklı yöntemler kullanılabilir.
Genel geçer ve tüm kurumlarda uygulanabilecek bir performans değerlendirme yönteminden söz etmek olanaksızdır. Her kurumun kendi sektörüne ve personellerinin yapısına göre farklı bir performans değerlendirme yöntemi tercih edilebilir. Ancak genel olarak değerlendirme yöntemlerini iki sınıf içinde incelemek mümkündür. Geleneksel ve modern olarak adlandırılan bu iki grup içinde farklı avantajlara sahip yöntemler bulunur.
Performans Değerlendirmesini Kimler Yapar?
Kurumun yönetim ve insan kaynakları anlayışına göre performans değerlendirmesini yapacak kişi değişiklik gösterebilir. Genel olarak bu görev insan kaynakları uzmanlarının sorumluluğunda bulunsa da personelin bağlı olduğu birimdeki iş arkadaşları, müdür ya da amiri bu işlem sırasında aktif olarak görev alabilir. Önemli olan çalışanın doğru ve nesnel şekilde gözlemlenmesidir.
Bu işlem sırasında birçok farklı kaynaktan bilgi alındığı gibi tercih edilen yönteme göre de çeşitli uygulamalar yapılabilir. Aynı şekilde performans değerlendirme sonrası yapılacak olan işleme göre bu uygulamayı yapacak kişi ya da kişiler değişiklik gösterebilir. Çalışana verilecek ücret için yapılacak bir değerlendirme ile işten çıkarma için yapılacak değerlendirme farklı birimleri ilgilendirdiği için farklı kişilerce yapılabilir.
Geleneksel Performans Değerlendirme Yöntemleri Nelerdir?
Geleneksel performans değerlendirme yöntemleri genellikle personelleri bilgi, inisiyatif alabilme, kapasite, sadakat, liderlik, tutum ve yargı gibi kişisel özelliklere göre değerlendirir.
•Düz Sıralama: Bu yöntem en basit ve en temel yöntemler arasında yer alır. Temel olarak çalışanların onlardan beklenene göre en iyiden en kötüye doğru sıralandırılması işlemidir.
•Eşli Karşılaştırma: Çalışanlardan beklenen performansları birbirileri ile karşılaştırarak ölçme yöntemidir. Aynı grup içinde bulunan iki ya da daha fazla çalışan aynı durumlardaki performanslarıyla değerlendirilir.
•Grafik Derecelendirme: Eğitimde kullanılan derecelendirme ölçeğinin bir benzeridir. Çalışanlar kendilerinden beklenen niteliklerin bulunduğu bir grafiğe yerleştirilerek, gösterdikleri özelliklere göre değerlendirilir.
•Kontrol Listesi: Personelde yer alması beklenen özelliklerin yer aldığı liste aracılığıyla performans değerlendirilmesinin yapıldığı yöntemdir.
Modern Performans Değerlendirme Yöntemleri Nelerdir?
Geleneksel yöntemler kalabalık gruplara uygulaması zor ve genellikle güvenirliği düşük veriler verdiği için geliştirilmiş yöntemler genel olarak modern performans değerlendirme yöntemleri olarak adlandırılır.
•Değerlendirme Merkezi: Bu yöntemde çalışanların işlerine benzer nitelikteki oyunlarla simülasyonlarla ya da roleplay’lerle tavır ve tutumları gözlenir. Personelin bu işlemin yapıldığı merkezdeki davranışları göz önüne alınarak performansı ile ilgili çıkarım yapılır.
• Amaçlara Göre: Personele kurumun hedefleri bildirilir. Belli bir süre sonra personelin çalışma sonrasında elde ettikleri ile ona bildirilen hedefler karşılaştırılır. Hedeflere ulaşma düzeyine göre olumlu ya da olumsuz performans değerlendirmesi yapılır.
•Psikolojik: Uzman psikologlar tarafından gerçekleştirilebilir. Kişilerin içinde bulunduğu duygu durumları göz önüne alınarak iş hakkındaki tutumları değerlendirilir ve gelecekte elde edebileceği başarı ya da başarısızlıklar değerlendirilir.
•Dengelenmiş Sonuç Kartı: Kurumsal karne olarak da bilinen bu yöntemde personeller farklı boyutları ile değerlendirilir. Personelin müşteriye, kendine, kuruma ve finansal duruma olan katkıları ve tutumları performans değerlendirmesi için kullanılır.
