Yaygın olarak 2001 yılı sonrasında doğan kuşak, Z Kuşağı olarak adlandırılmakta. Z Kuşağı, teknolojinin hakim olduğu bir çağın içine doğduğundan teknoloji ile iç içe yaşamakta. Bu nedenle Z Kuşağı üyeleri;
- İnternet Kuşağı (Internet Generation),
- Gelecek Kuşak (Next Generation) ve
- Her Daim Çevrimiçi Kuşağı (Instant Online Generation)
gibi adlar ile de anılmakta.
Gelişme Yılları Bağlamında En Belirgin Özellikleri
Teknolojik ilerlemenin hızı doğrultusunda hayat standardındaki gelişim ve dönüşümler, Z Kuşağı üyelerinin diğer kuşaklara kıyasla çok daha farklı bir dünyada yetişmelerini beraberinde getirmiş durumda. Ayrıca diğer kuşaklardan daha belirgin şekilde farklılaşmalarına da neden olmakta.
Teknolojiyi ileri düzeyde kullanan Z Kuşağı, yanlarından hiç ayırmadıkları cep telefonu ve tablet bilgisayarlar gibi her daim internet erişimlerinin olduğu aygıtlarla büyüyor.. Z Kuşağı için her türlü çevrede teknoloji ile donatılmış bir ortamda bulunmak da öncelikli. Çünkü durmaksızın, neredeyse her teknolojik aygıtta ve sanal ortamda çevrimiçi olmak gibi bir gereklilik hissediyorlar. Bu noktada Z Kuşağı üyelerinin doğuştan teknolojiye bağlı oldukları, önceki kuşak üyeleri gibi teknolojiyi sonradan öğrenmek durumunda kalmadıkları ve özellikle sosyal medyayı da etkin olarak kullandıkları etkileşim ve iletişim boyutuna alışarak yetiştikleri söylenebilmekte. Buna bağlı olarak temel iletişim şekilleri de anlık mesajlaşma.
Z Kuşağı üyelerinin önceki kuşaklardan farklı olarak internet aracılığıyla birbirleriyle uzaktan da ilişki kurabildikleri için yalnız yaşadıkları ve yalnız yaşamayı sevdikleri ileri sürülmekte. Hatta bu kuşak, aşırı bireysel olup yalnız yaşamayı tercih edeceklerinden “Yeni Sessiz Kuşak” (New Silent Generation) olarak da adlandırılmakta.
Z Kuşağının Çalışma Hayatında Öne Çıkan Tutum ve Davranışları
Gelişim yıllarında farklı koşulların tecrübe edilmesinin, çalışma ortamı da dâhil olmak üzere bireylerin çevrelerini algılama ve yorumlama biçimini etkilediği düşünülmekte. Nitekim farklı yaş aralıklarında doğan bireyler hayatlarını etkileyen olayları diğerlerine göre farklı şekilde deneyimlemekte ve yaşanan olaylar bireyi şekillendirirken çalışmaya ilişkin tutum ve beklentileri üzerinde de belirleyici olmakta.
Z Kuşağının ilk üyeleri, 2020 yılı içinde çalışma hayatına girdi. Dolayısıyla çalışma hayatındaki davranışları henüz araştırılmakta olup tüm değerlendirmelerin içeriği, öngörü niteliğindedir denebilir. Böylesi bir öngörünün dayanağı ise çalışma hayatının yeni aktörleri olsalar da gelişen teknolojilerden faydalanma şekilleri, aile ilişkileri ve eğitim hayatlarının bu kuşak hakkında öngörü niteliğinde bir takım ipuçları vermesidir.
X Kuşağı ve Y Kuşağı üyelerinin çalışma hayatında öne çıkan tutum ve davranışlarını önceki yazılarımda sıralamıştım. Gelin şimdi de Z Kuşağı üyelerinin çalışma hayatında öne çıkan tutum ve davranışlarını sıralayalım:
- Çalışma Ortamlarının Teknoloji ile Çevrili Olmasını Beklerler: Z Kuşağı üyeleri, dönemin de karakteristiği olan yoğun teknoloji ve internet kullanımına bağlı olarak çalışma ortamlarının fiziksel ve donanımsal anlamda teknolojiyle çevrili ve uyumlu olmalarını beklemekte.
- Çalışırken Sosyal Hayatlarının Akışını Takip Etmeyi Önemserler: Her daim çevrimiçi olan Z Kuşağı için çalışırken de çevrimiçi olmak ve bir yandan da sosyal hayatlarının akışını takip etmek son derece önemli.
- Çoklu Görev Becerileri Gelişmiştir: Teknoloji, Z Kuşağı üyelerinin hayatına bir çok farklı konuda etki etmiştir. Bunlardan biri, birden fazla medyayı tüm olanaklarına kadar etkin bir şekilde kullanabilmeleri ile birden fazla işi aynı anda yapabilme becerilerinin, yani çoklu görev becerilerinin gelişmiş olmasıdır.
- Yaratıcılığa Odaklı Aktiviteleri Tercih Ederler: Z Kuşağı üyelerinin eğitim hayatları boyunca gözlemlenen özelliklerinden yaratıcılığa odaklı aktiviteleri tercih etmeleri ve grup içinde edilgenlikten ziyade eşitlikçi, katılımcı ve aktif bir tavır sergilemeleri, bu tutumlarını çalışma hayatına da yansıtacaklarını göstermekte.
- Otoriteyi Önemsiz Bulurlar: Çalışma hayatlarında otorite kavramının önemsiz olacağı tahmin edilen Z Kuşağı üyelerinin bu nedenle çoklu görev almayı, etkin teknoloji kullanımını ve standart takım çalışmasından uzak daha ziyade bireysel uğraşı gerektiren kişiselleştirilmiş çalışmayı tercih edecekleri düşünülmekte.
- Kariyerlerinde İlerleme Konusunda Sabırsızdırlar: Teknolojideki ilerlemenin yarattığı etki nedeniyle her şeyin hızlı ve anında olmasını isteyen Z Kuşağı üyelerinin aynı zamanda kariyerlerinde ilerleme konusunda da Y Kuşağı üyeleri gibi sabırsız olacağı düşünülmektedir.
- Girişimcilik Özellikleri Pekişmiştir: Daha ziyade çift gelirli aile ortamında büyüyen Y Kuşağı üyelerinin aksine bu kuşak, ebeveynlerinin istikrarsız ekonomik ortamda ekonomik pek çok zorluklar yaşamalarına şahit olarak büyümüştür. Bu nedenle harcamalarını ve olası borçlarını karşılayacak yeterli para kazanmak konusunda sürekli fırsat arayışı içinde olacakları düşünülmekte. Bu durum onların girişimcilik özelliklerini pekiştirmiştir.
- Duygulara Çok Önem Verirler: Z Kuşağı ile ilgili dikkat çekici bir diğer unsur, duygulara çok önem vermeleri. Bu nedenle işletme yöneticilerinin çalışanların duygularına hitap edici bir çalışma ortamı yaratmayı ön planda tutması gerektiğine inanılmakta. Bu özelliklerinin onları ayrıca tutkuları ile örtüşen ve etki yaratacak anlamlı işler aramaya da iteceği düşünülmekte.
- Çevreye Duyarlılıkları Gelişmiştir: İnsanlığın çevreye olan olumsuz etkilerinden endişe duymalarının ve bu nedenle çevreye karşı olan duyarlılıklarının sinyallerini gelişim dönemlerinde vermiş olan Z Kuşağı üyelerinin bu duyarlılıklarıyla örtüşen işletmeleri tercih edeceklerine inanılmakta.
- İşletmeden Ziyade Yaptıkları İşe Bağlılıkları Ön Plandadır: Z Kuşağı ile işletmeye karşı olan bağlılıkta azalma yaşanmaya devam edileceği ve hızlı iş değiştirmenin artacağı düşünülmekte. Çalışma hayatında yer değiştirme düzeyi yüksek olan Z Kuşağının çalıştıkları işletmelere bağlı kalamayacakları, isteksiz ve iradesiz bir çalışma davranışı sergileyebilecekleri, yaptıkları işlerden çabuk sıkılacakları için kolayca iş değiştirebilecekleri ve genellikle tutkularının peşinden hareket edecekleri tahmin edilmekte.