Kıdem tazminatı tavanı 2021, asgari ücret değişikliği ile birlikte en çok merak edilen sorular arasında. 2021 asgari ücret, %21,56 oranında yapılan zam ile birlikte brüt 3.577,50 TL, net 2.825,90 TL ve günlük brüt tutar 119,25 TL olacak şekilde belirlendi. Akabinde 2021 kıdem tazminatı tavanı 7.117,17 TL’den 7.638,96 TL’ye yükseldi.
Asgari ücretin geçen yıla göre artış yaşamasıyla birlikte çalışanların gözleri kıdem tazminatı tavan ve taban ücretlerinin ne kadar olduğuna çevrildi. Çünkü işten ayrılan her çalışanın kafasındaki en büyük soru işaretleri kıdem tazminatı hakları ve kıdem tazminatının nasıl hesaplandığı ile ilgili oluyor. Kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır veya kıdem tazminatı tavanı 2021 ücreti ne kadardır gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu gereği sigortalı çalışanın çeşitli nedenlerle işten ayrılması durumunda işveren tarafından çalışana ödenecek tazminattır. İşçinin en az 1 yıl süre ile aynı iş yerinde çalışmış olması ve kendi isteğiyle işinden ayrılmamış olması gerekir. Kıdem tazminatının işveren için işten çıkarma konusunda caydırıcı bir unsur olduğu ve işçilerin en önemli haklarından biri olduğu unutulmamalıdır.
Kıdem Tazminatı Tavanı 2021
Kıdem tazminatı, her ne kadar işçinin 30 günlük brüt ücret tutarı üzerinden hesaplanıyor olsa da bu ücret konusunda bir kıdem tazminatı tavanı mevcuttur. Kıdem tazminatı tavanı, her yıl Ocak ve Temmuz ayı başında olmak üzere, yılda iki kez sonraki altı ayda geçerli olmak üzere ayrı ayrı belirlenir. Yani her istihdam yılında ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih işlemi tarihinde yürürlükte bulunan bir kıdem tazminatı tavanı ile sınırlıdır.
Kıdem tazminatı tavanı 2021 tutarı yılın ilk yarısı için, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 7.638,96 TL olarak belirlendi. Bu tazminat tavan tutarı 01/01/2021–30/06/2021 tarihleri arasında uygulanacaktır. Ayrıca kıdem tazminatı üst sınırı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesine göre belirlenir.
Geçmiş Yıllardaki Kıdem Tazminatı Tavan Tutarları
| Dönem | Tutar |
| 01 Ocak 2021 – 30 Haziran 2021 | 7.638,96 TL |
| 01 Temmuz 2020 – 31 Aralık 2020 | 7.117,17 TL |
| 01 Ocak 2020 – 30 Haziran 2020 | 6.730,15 TL |
| 01 Temmuz 2019 – 31 Aralık 2019 | 6.379,86 TL |
| 01 Ocak 2019 – 30 Haziran 2019 | 6.017,60 TL |
| 01 Temmuz 2018 – 31 Aralık 2018 | 5.434,42 TL |
| 01 Ocak 2018 – 30 Haziran 2018 | 5.001,76 TL |
| 01 Temmuz 2017 – 31 Aralık 2017 | 4.732,48 TL |
| 01 Ocak 2017 – 30 Haziran 2017 | 4.426,16 TL |
Kıdem Tazminatı Tavanı Aşılırsa Ne Olur?
Kural kıdem tazminatı hesaplamasında brüt maaşın, yılda iki kez belirlenen tavan tutarı aşmaması şeklindedir. Kıdem tazminatı tavanı 2021 tutarı aşılırsa işveren tavanın üzerinde kalan tutar için sigorta primi ve gelir vergisi ödemek zorunda kalır. Ayrıca kıdem tazminatı tavanı altında kalan tutarlar için sadece damga vergisi ödenir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı hesaplama, işçinin çalıştığı yıl sayısı ve diğer faktörler çerçevesinde yapılır. Kıdem tazminatı, işçinin iş yerinde çalıştığı her tam istihdam yılı için 30 günlük brüt ücret tutarında (işçinin 1 aylık brüt ücret maaşı) ödenir. Bir yıldan uzun süreler olması durumunda ise bir yıla oranlayarak bu süre hesaplamaya dahil edilir. Hesaplamada işçiye düzenli olarak sağlanan tüm ücretlerin (yol, yemek, ikramiye vb.) brüt tutarları dikkate alınır.
Kıdem tazminatı, işçinin geçen ay brüt maaş tutarı üzerinden hesaplanmış ve gelir vergisinden muaf şekildedir. Ayrıca yalnızca damga vergisine (%0,759) tabi olarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplamasında brüt maaş, yılda iki kez belirlenen tavan tutarı aşamaz. Kıdem tazminatı örnek hesaplaması aşağıdaki gibidir.
Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplama
| İşe giriş tarihi: | 01.01.2019 |
| İşten çıkış tarihi: | 01.01.2021 |
| Kıdem süresi: | 2 yıl |
| En son alınan brüt ücret: | 6.000 TL |
Yukarıdaki bilgiler ışığında bu çalışanın kıdem tazminatı hakkı:
- Brüt Kıdem Tazminatı Tutarı: 6.000 * 2 = 12.000 TL
- Damga Vergisi Tutarı: 12.000 * 0,00759 = 91,08 TL
- Net Kıdem Tazminatı Tutarı: 12.000 – 91,08 = 11.908,92 TL olacaktır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatı çalışanlara belirli koşullar altında sağlanır. Kıdem tazminatı alma şartları arasında en kritik madde, aynı iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olma şartıdır. Bir de çalışanın kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işvereni tarafından işten çıkarılmış olması gerekir. Ancak bu şartların dışında aşağıda yer alan istisnai koşullar mevcuttur:
- İşveren tarafından işçinin, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışı sonucu iş akdinin feshedilmesi (4857 sayılı İş Kanunu 25. madde),
- İş yerinden bir haftadan daha uzun süre ile işin durmasına neden olacak bir durumun oluşması,
- Kadın çalışanların, evlilik sebebi ile bir yıl süre içerisinde işten ayrılmak istemesi,
- Erkek çalışanların, askerlik görevini tamamlamak için silah altına alınması,
- Çalışanın emeklilik hakkını elde etmesi,
- Çalışanın ölümü,
Yukarıda yer alan tüm bu durumlar ile çalışan derhal fesih yolu ile sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir. Kıdem tazminatı zamanında ödenmediği taktirde ise mahkeme yolu tercih edilebilir.
Kıdem Tazminatında Zaman Aşımı Var Mıdır?
Kıdem tazminatında zaman aşımı vardır. 25.10.2017 tarihinde yapılan düzenleme ile kıdem tazminatı zaman aşımı 10 yıldan 5 yıla düşürülmüştür. Düzenleme tarihinden itibaren işten ayrılan çalışanlar, kıdem tazminatı ile ilgili yasal hakkını 5 yıl içerisinde kullanabilirler. Bu süre aşılırsa, zaman aşımı gerekçe gösterilerek çalışana herhangi bir ödeme yapılmaz.