Kültürel çeşitlilik, iş dünyasındaki globalleşmeye paralel sıkça duymaya alıştığımız bir kavram. Kültürel çeşitliliğin yanında şüphesiz kapsayıcılık kavramı da oldukça önemli. Peki bu iki kavram tam olarak ne demek, inceleyelim:
İş yerinde kültürel çeşitlilik genel itibariyle çalışanların farklı ırklara ait olabileceğini, farklı etnik kökenden gelebileceklerini; cinsiyet, yaş, din, fiziksel engel gibi koşulların çalışanlar arasında bir ayrıma yol açmaması gerektiğini anlamak, kabul etmek ve insanlara oldukları gibi değer vermektir. Bu maddeleri biraz daha genişletecek olursak temel çalışan haklarına sahip olma konusunda eğitim, yetenek ve deneyimler de çalışanlar arasında ayrıştırıcı nitelikler olarak kabul edilemez.
Kapsayıcılık ise bir işyerinde tüm çalışanların onları farklı kılan özelliklerine bakılmaksızın eşit olarak saygı ve değer görmeleri, ekip ve şirketlerinin onlara aidiyet duygusunu hissettirmesidir.
Tüm bu nedenlerle kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık kavramları, trend konuların çok ötesindedir, şirketler tarafından ciddiye alınmaları ve anlaşılmaları gerekir.
İşletmeler Kültürel Çeşitlilik ve Kapsayıcılıktan Nasıl Faydalanabilir?
İş yerinde kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık kültürünü uygulamak sadece etik açıdan doğru olduğu için değil, işletmeye somut stratejik faydaları olduğu için de önemlidir. Bu kültür marka imajını güçlendirirken aynı zamanda işletmenizi büyüten farklı stratejik hamleleri de beraberinde getirir.
Bu stratejiler arasında kültürel çeşitlilikle ilintili:
- Yeteneklerin tespiti ve doğru yerde kullanılması,
- Ekipler arası farklılıkların benimsenmesi ve sorumluluk teşviki,
- Riskten kaçınma yanında küresel pazarda faaliyet gösterip lokal olarak müşteriye hitap etme, gibi uygulamalar sayılabilir.
Çeşitlilik kültürünü oturtmuş şirketlerde bu uygulamalar sonucu beklenenler şunlardır:
- Daha iyi işleyen bir karar mekanizması,
- Öngörüye dayanan ya da anında müdahale edilebilen problem çözme sistemi,
- Üretimde inovasyon ve yaratıcılık gibi potansiyel faydalardır.
Kültürel Çeşitliliğin Şirketlere Kazandırdığı Stratejik Özellikler
Kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık bir şirkete temelde şu üç stratejik özelliği kazandırabilir:
Yenilik & Yaratıcılık
Birbirinden farklı özellikleri barından – bu özellikler milliyet, cinsiyet, eğitim, etnik köken, dil olabilir – ekiplerin daha yenilikçi ve özgün fikirler üretmede başarılı oldukları bilinir. Bunun nedeni ise oldukça basittir. İnovatif fikirler genelde alışılmışın dışında düşünüldüğünde ortaya çıkarlar. Kültürel çeşitliliğe sahip bir ekipte çalışanların farklı demografik özellikleri ve yetenekleri nedeniyle farklı bakış açılarına sahip olmaları normal paradigmanın dışında masaya yepyeni fikirler getirebilir.
Bunun tam tersi olarak, benzer okullarda yetişmiş, benzer çevrelerde büyümüş dolayısıyla benzer yetenek ve bakış açılarına sahip ekiplerin yeni fikirler üretme olasılığı düşüktür. Bu tarz ekiplerde yaratıcılıktan çok benzer fikirlerin kabul gördüğü, düzeni sürdürmeye yönelik bir işleyiş hakimdir.
Global Düşün, Yerel Davran: Yerellik
Global olarak faaliyet gösteren şirketlerin en önemli özelliklerinden biri çok uluslu bir işgücü kitlesine sahip olmalarıdır. Bu çoğu zaman yönetilmesi çok zor bir özellik de olsa şirkete büyük faydalar sağlayabilir. Global şirkete bağlı ancak yerel pazarda çalışan bir personel global şirketin sağladığı şartların yanında hizmet verdiği kendi tüketici pazarlarının demografisini daha iyi bildiği ve anlayabileceği için pazarda faaliyet gösteren diğer, daha sınırlı imkana sahip şirketlerden daha avantajlı olacaktır.
Dünyanın dört bir yanında gelişmekte olan pazarların önemli ölçüde büyümesiyle, global şirketlerin bu pazarlara girmek ve etkili iletişim kurmak için yerel yeteneklere ihtiyacı oluştu. Belirli bölgelere hakim lokal yetenekler, o bölgedeki ihtiyaçlar konusunda derin bir farkındalık ile benzer bir kültüre sahip olmanın yanında dil bariyeri de yaşamadıkları için şirketlerine daha fazla katma değer oluşturabilirler.
Uyum Sağlayabilme ve Çeviklik
Son olarak, organizasyonlar teknolojik ve kültürel olarak modern dünya ve ekonomisine uyum sağlayabilir olmalıdır. Farklılıklara karşı çeviklik ve hızla uyum sağlayabilmek, rekabet dinamiklerine hızlı bir şekilde tepki vermek ve sektör trendlerinin önünde yer almak için çok önemlidir. Kültürel çeşitlilik bu noktada şirketlere daha geniş seçenekler sunar. Coğrafi ve demografik filtreler olmadan daha derin ve daha kapsamlı bir dünya görüşü aracılığıyla yaratıcı düşünceyi ve gelişmiş karar vermeyi teşvik eder.
Örneğin, kültürel çeşitlilik kültürünü uygulamaya istekli bir şirket, daha geniş bir yetenek havuzundan faydalanır ve farklı beceri setlerine sahip çalışan adaylarını işe alır. Bunun katma değeri özellikle üst yönetici düzeyindeki pozisyonlarda çok fazla olmaktadır. Ya da farklı bir pazara giren bir şirket oradaki faaliyetlerini yerel yetenekler sayesinde o bölgeye daha uyumlu hale getirebilir. Şirketler için uyum sağlayabilme kültürel çeşitliliğe büyük katkı sağlamasının yanında şirketlerin en önemli stratejik özelliklerinden biridir.
Şirketlere Stratejik Değer Katan En İyi Kültürel Çeşitlilik Uygulamaları
Çeşitlilik ve kapsayıcılık kültürünü uygulamada şirketlerde neler yapılabilir diye baktığımızda karşımıza şu konuların çıktığını görüyoruz:
- Her bir çalışana adil muamele gösterilmesi gerekir.
- Temel hak ve fırsatlara eşit erişim sağlanmalıdır.
- Takım çalışması ve işbirliğinde farklılıkların benimsenmesinin teşvik edilmesi gerekir.
- Yenilik ve yaratıcılığa odaklanılmalıdır.
- Organizasyonel esneklik, uyum sağlayabilme, duyarlılık ve çeviklik dönüşümleri için stratejiler belirlenmelidir.
- Çatışma yönetiminde farklı görüşlere saygılı, uzlaşmacı bir yaklaşım içinde olunmalıdır.
- Organizasyonun tüm seviyelerinde kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık şirket kültürü olarak temsil edilmelidir.
- Bu konuların kurum kültürü haline gelmesi ve benimsenmesi için çeşitlilik kavramı uygulamaların yanında eğitimlerle de desteklenmelidir.
Bu maddelerde dikkat edilmesi gereken ilginç noktalardan biri, çalışanların yenilik ve yaratıcılığa odaklanma gibi kültürel çeşitlilikle doğrudan ilgisi olmayan uygulamaları dahi sonuçları itibariyle kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık kavramları dahilinde algılamalarıdır.
Kültürel çeşitlilik ve kapsayıcılık kültürünü şirket içinde oluşturmak kolay bir iş olmasa da bu konularda iyi bir strateji belirlemek, şirketinizde en iyi yetenekleri işe alıp elde tutmanıza, şirket itibarının artırmasına ve ekip içinde yenilikçi sonuçları teşvik etmeye yardımcı olabilir.