Hedef bazlı performans değerlendirme, belirlenen hedeflerle sayısal odaklı bir ilişki içerisinde olduğu için genellikle üretim veya satış gibi departmanlara sahip olan işletmelerde sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. İşletmelerin sıklıkla tercih etmesinin altında yatan asıl sebep, iş hedefleri ile ilgili tüm sürecin somut şekilde sayısal verilerle incelenebilmesi ve çalışan performansının objektif şekilde ölçülebilmesidir.
Büyümekte ve gelişmekte olan işletmeler için kritik öneme sahip olan hedef bazlı performans değerlendirme, işletmelerin mevcut durumlarının analizinin yapılmasını, hedeflerde ne derece ilerleme kaydettiğinin ölçülmesini ve geleceğe yönelik stratejiler belirlemesini sağlar. Hedef yönetimi sağlayan bu sistem ile ilgili olarak “hedefe yönelik performans değerlendirme nedir, nasıl uygulanır ve faydaları nelerdir?” sorularının cevaplarını sizler için derledik.
Hedef Bazlı Performans Değerlendirme Nedir?
Hedefi temel alan performans ölçme ya da değerleme, birçok farklı alanda çalışanların gerçekleştirdikleri hedeflerin çoğunlukla sayısal olarak sürdürülebilir bir performans değerlendirme süreci çerçevesinde oluşturulmasıdır. Çalışanlar, ortaya konulan iş sonuçları doğrultusunda oluşan bireysel standartlarla değerlendirmeye tabi tutulur. Aslında hedef bazlı performans ölçme yöntemi, hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirli bir sistem etrafında ölçümlenmesine imkan sağlar.
Hedef Bazlı Performans Değerlendirme Nasıl Uygulanır?
Hedef bazlı performans ölçümü, iş dünyasında en çok kullanılan ve faydası en çok görülen değerlendirme yöntemlerinin başında gelir. Nitel hedeflerden çok nicel hedeflerin ölçümüne odaklanır. Sebebi ise nicel hedeflerin daha ölçülebilir ve sayısal hedeflerden oluşmasından kaynaklıdır. Ölçümlerde dikkat edilmesi gereken en kritik nokta; hedefleri belirlerken kesinlikle gerçekçi olunmasıdır.
Hedef bazlı performans değerlendirme ölçümünün doğru şekilde sonuçlanabilmesi için mutlaka işletme hedefleri belirlenirken rasyonel parametreler göz önünde bulundurulmalıdır. Aynı zamanda çalışan hedefleri belirlenirken de işletme hedefleriyle paralel bir süreç yürütülmelidir. Süreç yönetici ve çalışan iletişimi sağlanarak yürütülmeli, hedefler ekip olarak netleştirilmelidir. Aksi taktirde başarıyla sonuçlanacak olan değerlendirme süreci, istenmeyen sonuçlar verebilir.
Hedef Bazlı Performans Değerlendirmenin Faydaları
Hedef bazlı performans ölçme yöntemi, başarılı şekilde yürütüldüğü zaman oldukça verimli sonuçların alındığı ve işletmeye çokça katkının sağlandığı bir süreçtir. Uygulamadaki asıl amaç; işletmenin dünü ile bugününün analizinin yapılması ve akabinde karşılaştırılması, geleceği ile ilgili de izlenecek olan stratejilerin belirlenmesidir. Peki bu hedef bazlı performans ölçme yönteminin faydaları nelerdir?
- İşletme performansının rasyonel olarak ölçülmesi,
- Her çalışanın hedefi belirli olduğu için yetki veya görev karmaşası yaşanmasını engellemesi,
- İşletme ve çalışan hedeflerinin birbiriyle uyumlu olması sağlanarak çalışanların güçlerini temel hedefler doğrultusunda kullanması,
- Nicel verilere odaklandığı için terfi ve prim ödemelerinin adaletli şekilde yapılması,
- İş yükünün eşit olarak dağıtılması ve ekipler arasında iş birliğinin giderek yaygın hale gelmesi,
- Yöneticilerin giderek nitelikli ve yetkin duruma gelmesi ve çalışanların ise her geçen gün kendilerini daha da geliştirmesi,
- Hedef kültürü çerçevesinde yöneticilerin daha çok yetki ve sorumluluk alması,
- Hedef bazlı performans süreci içerisinde yöneticilerin ekiplerin organik bir parçası olması ve çalışanlarla daha yakın ilişkiler kurması,
- Çalışan performansının işletmeye olan katkısının oransal olacak şekilde ölçülmesi,
- Çalışanın işinde başarılı olması için hangi noktalara odaklanması gerektiğini bilmesi,
- Ekipler arası koordinasyonun daha sıkı iletişimlerle sağlanması ve geliştirilmesi,
- İşletmenin çalışanlar tarafından daha da sahiplenilmesi adına hedef ve kurum kültürü oluşmasıdır.
Hedef Bazlı Performans Değerlendirme Örneği
Hedef bazlı performans ölçme, her işletme ve her departman için farklı şekilde örneklendirilir. İşletme büyüklüğü ile orantılı olarak birimlerin hedefleri işletme hedefleri ile örtüşecek şekilde belirlenir. Her birimin hedefleri kendi içerisinde farklılaşır. Hedef bazlı performans değerlendirme örneği her birim için ayrı ayrı verilecek olursa bunlardan bazıları aşağıda gibidir:
- Üretim hedeflerinde işletme için önemli olan maliyetlerin azaltılıp ürün veya hizmet kalitesinin artırılmasıdır. Bu nedenle üretim hedeflerine örnek olarak; üretimde kullanılan hammaddelerden yararlanma oranının artırılması veya işçi maliyetlerinin azaltılması verilebilir.
- Pazarlama departmanı görev tanımı içerisinde ürün veya hizmetin müşterilerle buluşturulması vardır. Bu nedenle hedefleri arasında; pazarda yer alan işletme payının, işletmede yer alan ürün sayısının veya hitap edilen müşteri sayısının artırılması mevcuttur.
- Müşteri hizmetleri hedef bazlı performans değerlendirmesinde temel olan müşteri memnuniyetinin sağlanmasıdır. Bu birimin hedefleri arasında; birimden duyulan memnuniyet oranının veya ilk görüşmede müşteri probleminin çözüme kavuşturulma oranının artırılmasıdır.
