Serbest zaman izni, çalışanların fazla mesai saatleri ile hak kazandığı ücrete alternatif olarak kullanılabilen izin türüdür. İş sözleşmelerinin başlangıcında işveren ve işçi haftalık çalışma saatleri karşılığında maaş anlaşması yaparlar. Belirlenen çalışma saatini aşan süreler fazla mesai olarak adlandırılır. Haftalık mesai saati İş Kanunu kapsamında maksimum haftalık 45 saat olarak belirlenmiştir. Haftalık 45 saatlik sabit çalışma süresinin aşılması durumunda işçiye ek ödeme yapılması gerekir. İşçi talep etmesi durumunda bu ücret yerine izin kullanabilir.
Boş Zaman İzni Nedir?
Boş zaman izni, İş Kanunu’nda yer aldığı tanıma göre, işçilerin fazla mesai yapması durumunda eğer talep ederse işverene yazılı olarak başvurarak kullanma hakkı bulunan izin türüdür. Fazla çalışılan her bir saat karşılığında bir saat otuz dakikalık fazla zaman iznine hak kazanılır. Bu izin fazla mesai ücreti almak istemeyen işçilerin tercihi ile kullanılabilmektedir. Fazla mesai ücretinin arttırılacağı durumlarda yani örneğin bayram günlerinde hak kazanılan izin süresi de arttırılmalıdır. Çalışma saati 45 saat altında belirlenen iş yerlerinde de mesai durumunda ücretin %25 fazlası oranında serbest zaman kullandırılmalıdır. Fazla mesai yapılan her bir saat karşılığında işçiye bir saat 15 dakika izin hakkı tanınmalıdır.
Fazla Çalışmanın İzin Olarak Kullandırılması
Fazla mesai yapan işçinin 6 ay içerisinde yazılı olarak bildirerek iş yeri için uygun bir tarihte aralıksız ve ücret kesintisi olmadan serbest zaman iznini kullanma hakkı vardır. Resmi tatil ve izin günlerinde kullanılan izinler fazla çalışma izninin yerine kullanılamaz. İş yerinde olağanüstü bir durum olması veya iş yoğunluğu olması durumunda 6 aylık süre içerisinde işçinin serbest zaman izni kullanma imkanı olmaması durumunda, fazla çalışma saatleri karşılığında hak edilen ücret ödenmelidir. Bu durumda serbest zaman izni kullandırmayan işverene ayrıca idari para cezası uygulanır.