Ücretli İzin Yönetmeliği Ne Diyor?
Yıllık izin konusu çoğu çalışanı yakından ilgilendiren bir konudur. Yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır sorusu ise çalışma hayatına yeni atılan çalışanlar için merak konusudur. Ücretli İzin Yönetmeliği, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile birlikte, 25391 sayılı Resmî Gazete’de 03.03.2004 tarihli olarak yayımlanmıştır. İş Kanunu’na tabi olan iş yerlerinde çalışan işçilere, işe giriş tarihlerinden o güne kadar geçen zamana göre tanınan yıllık ücretli izin hakları bu yönetmelik ile düzenlenmiştir.
Çalışanlara, iş sözleşmesi çerçevesinde bir yıl çalışmış olmasıyla tanınan hak “yıllık izin” olarak tanımlanır. Yıllık izin, işçinin dinlenme ihtiyacını gidermesi şeklinde karşımıza çıkar. Hatta Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 50. maddesinde, “Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile yıllık ücretli izin hakları ve şartları kanunla düzenleniyor.
Yıllık İzin Kaç Gün?
Yıllık ücretli izin yönetmeliğine göre, işe başladığı günden itibaren en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yıllık izin hakkı tanınır. İşçiler, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçemez.
| Çalışılan Yıl Süresi | Yıllık İzin Süresi |
| 1 – 5 Yıla Kadar | 14 Gün |
| 5 – 15 Yıla Kadar | 20 Gün |
| 15 Yıl ve Fazlası | 26 Gün |
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin izin süreleri 4 gün arttırılarak uygulanır. 18 yaş ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 yaş ve daha büyük yaştaki işçiler için izin süresi 20 günden az olamaz. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabiliyor.
Yıllık İzin Ücreti Nedir?
Yıllık izin ücreti, işçilerin yıllık izinlerini kullandıklarında alacakları tutardır. Burada önemli olan işçinin ayrılırken almış olduğu ücrettir. Daha doğrusu yıllık izin ücreti hesaplama işleminde çalışanların izne çıkmadan önceki son maaşları esas alınır. Ayrıca yıllık izin ücreti üzerinden SGK primi kesintisine ek olarak gelir vergisi kesintisi de yapılıyor.
Yıllık İzin Ücreti Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Yıllık izin ücreti hesaplamada işçinin aldığı brüt ücret 30’a bölünmelidir. Ardından gündelik ücreti bulunmalıdır. Ardından izin günleri ile çarpılıyor. Ve toplam yıllık izin ücreti hesaplanır. Sonrasında hesaplanan rakam üzerinden belirli kesintiler yapılarak işçilere ücret ödemeleri gerçekleştiriliyor. Ayrıca yıllık izin, hak edilen dönem için kullanılma esasına dayanır.
Örnek hesaplama:
Brüt ücreti 2.500 TL olarak ele alalım, toplam kullanılmayan izin günü sayımız da 10 olsun. Bu çalışanın işten ayrılması durumunda kullanılmamış yıllık izin ücreti aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
2.500/30*10=833.33 TL (Brüt)
Yıllık izin ücretine dair zaman aşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten başlar. Zaman aşımının 5 yıl süresi mevcuttur ve ödenmediği zamanlarda yasal faiz işletiliyor. Kullanmadığı yıllık izinlerinin ücretini işten ayrılırken alamayan çalışan, izin ücretine dair haklarını 5 yıl süre ile talep edebiliyor.
İzin Ücretinin Ödenmesinde İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?
İzin ücreti belirlenirken fazla çalışma karşılığında alınacak ücretler, sosyal yardımlar ve primler hesaba katılmıyor. Ayrıca iş yerindeki devamlı işçilerin, mesai saatleri dışında yapmış oldukları işlerinde aldıkları ücretler hesaba katılmıyor.
- İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan işçiye izin dönemine ilişkin ücretini avans şeklinde ödemek zorundadır.
- Yüzde usulü uygulanıyorsa eğer işveren yüzdelerden toplanan para dışında kalan izin ücretini öder.
- Yıllık ücretli izin süresine denk gelen hafta tatili ve ulusal bayram ücretleri ayrıca ödeniyor.
- Kısmi süreli çalışanlara; izin dönemine rastlayan çalışması gereken sürelere dair ücretler, yıllık izin olarak ödeniyor.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 58. maddesine göre ise yıllık ücretli iznini kullanan çalışanın izin süresi zarfında ücret karşılığı başka bir işte faaliyet gösterdiği anlaşılır ise bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işverenler tarafından geri alınabiliyor.