Ayni yardım, doğrudan parasal olmayan ürün veya hizmet olarak sağlanan yardım anlamına gelir. Bayram, Ramazan ayı, yılbaşı gibi özel zaman dilimlerinde işletmelerde kurum içi birlik ve beraberliğin artırılması amacıyla bu tarz yardımlara oldukça sık başvurulur. İnsan odaklı insan kaynakları yaklaşımının önem kazandığı bu dönemde ayni yardım konusu da ağırlık kazanmıştır. Kapsamı oldukça geniş olan ve kurum kültürüne göre değişebilen bu yardımın içeriği yemekhane de verilen bir yemek olabileceği gibi çalışanlara motivasyon amacıyla verilen bir etkinlik bileti de olabilir. Çalışanların kurum aidiyetini artırma ve kurumun kendilerine destek olmaya çalıştığını hissetmeleri açısından bu tür yardımlar önem taşır.
Ayni Yardım Çeşitleri
Ayni yardımlar iş sözleşmelerinde düzenlenerek sürekli bir ödeme olarak planlanabilir veya işverenin kararına bağlı olarak tek seferlik olacak şekilde düzenlenebilir. İşverenin yasal olarak böyle bir zorunluluğu olmadığı gibi toplu iş sözleşmeleri ile bu yardımın yasal zorunluluk kapsamına alınması mümkündür. Çalışanların ihtiyaçlarını doğrudan karşılamayı hedefleyen bu yardım doğrudan nakit olarak ödenemez. Uzun yıllar tartışmalı olarak görülen altınla yapılan yardımlar ve kolay nakde çevrilebilen yardımlarda bu sınıfta değerlendirilemez. Günümüzde en sık yapılan ayni yardımlar; erzak yardımı, giyim yardımı ve Ramazan yardımıdır. Gıda yardımları market fişi veya yardım kolisi olarak verilebilir ve giysi yardımı belirli periyotlarda rutin olarak verilecek şekilde düzenlenebilir. Ramazan yardımları genellikle çeşitli gıdaların yer aldığı bir paket yardımıyla verilmektedir.
Ayni Yardımın Bordro Süreci
Gelir Vergisi Kanunu 61. maddesinde belirtildiği üzere bu yardım türü: “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.” olarak ele alınır. Bu durum nedeniyle ayni yardımlarında ücret olarak değerlendirilmesi ve bordroya işlenerek vergilendirilmesi gerekir. Gelir vergisinden muaf tutulan ayni yardımlar şu şekilde sıralanabilir; işçilere işyeri içerisinde verilen yemek, işçilerin ulaşımı için sunulan servis hizmeti, 100 metrekareye kadar olan lojman kirası, iş giysileri, yemek çeki veya yemek kartları, toplam olarak yıllık asgari ücret tutarını aşmayan sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları.
