Bordro Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Bordro, işverenin düzenli takibini gerektiren en önemli insan kaynakları süreçleri arasında yer alıyor. Çünkü çalışanların maaş bordrolarının hazırlanması ve takibi gerekli şekilde yapılmadığı zaman işletme belirli yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor Bu gibi durumlara engel olmak için işveren, işçiye her ay yaptığı işin karşılığı olarak ödeyeceği ücreti, tüm vergi ve kesintileriyle sistematik ve dönemsel olarak belgeliyor.

Bordro hesaplamalarından modern bordro yazılımlarına uzanan kapsamlı bir rehber bu sayfada sizi bekliyor. Keşfetmeye hazırsanız, başlıyoruz!

ÖZET

Ücret Nedir?

Anayasa, ücret kavramını ‘emeğin karşılığı’ olarak tanımlar. 4857 sayılı İş Kanunu ücreti, bir kimseye yaptığı iş karşılığında işveren tarafından para ile ödenen tutar olarak tanımlar. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre ücret kavramı, “sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar’’ şeklindedir.

Bordro Nedir?

Bordro, işveren tarafından işçiye her ay yaptığı iş karşılığında ödenmesi gereken ücretin ve bu ücret üzerinden yapılan yasal ve özel kesintilerin ayrıntılı olarak gösterildiği kıymetli bir evraktır. İşçinin çalıştığı süre boyunca periyodik olarak düzenlendiği için hem işçi hem de işveren açısından güvence kaynağıdır. Her ay işveren tarafından düzenlenen bordro, işçiye imzalatılır. Ardından bir nüshası işçide kalır.

Maaş Bordrosu Nedir?

Maaş bordrosu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 238. maddesine göre, işverenlerin her ay ödedikleri ücretler için tutmak zorunda oldukları kıymetli bir evraktır. Bordro, oldukça ayrıntılı bir belge olduğu için düzenlenirken özen gösterilir. Peki maaş bordrosu hesaplama hakkında dikkat edilmesi gerekenler neler ve maaş bordrosu ile ilgili idari para cezaları nelerdir?

E-bordro Nedir?

E-bordro, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na bağlı kamu görevlilerinin, e-devlet platformu üzerinden maaş bordrolarını inceleyebildikleri bir sistemdir. Bu hizmet, 2015 yılında Maliye ve Hazine Bakanlığı’nın e-devlet ile ortaklaşa geliştirdiği bir projedir. Bordroda, memurun sicil numarası, ilgili ay ve yıl bazında kazançları, ve istihdam biçimi bilgileri bulunur.

Maaş Bordrosunda Hangi Bilgilerin Bulunması Gerekir?

Maaş bordrosu hazırlarken işletmelerin dikkat etmesi gereken birçok unsur vardır. Bordro hesaplama, resmi evrak niteliğine sahip olduğu için düzenlerken bu unsurlara dikkat etmek oldukça önemlidir. Aşağıda sırasıyla 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre maaş yani ücret bordrosunda bulunması gereken unsurlar yer almaktadır:

4857 sayılı İş Kanunu’na göre;

• İşçinin adı ve soyadı
• Bordronun ödeme günü ve ilişkin olduğu dönem
• Hafta tatili, fazla çalışma, bayram ve tatil ücretleri gibi her türlü ekleme tutarı
• Avans mahsubu, vergi, sigorta primi, icra ve nafaka gibi tüm kesintiler
• Ücret ödeme günü
• İşverenin imzası

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre;

• İşyeri sicil numarası
• Bordronun ilişkin olduğu ay
• Sigortalının adı ve soyadı
• Sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası
• Toplam ücret ödenen gün sayısı
• Sigortalının ücreti
• Ödenen ücret tutarı
• Ücretin alındığına dair sigortalının imzası

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre;

• Hizmet erbabının adı ve soyadı, ücretin alındığına dair imzası veya mührü
• Varsa vergi karnesinin tarihi ve numarası
• Birim ücreti (parça başı, saatlik, günlük, haftalık ya da aylık)
• Çalışma süresi veya ücretin ilişkin olduğu süre
• Ücret üzerinden hesaplanan vergi tutarı

Bordro Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Yıllık izinleri mutlaka göstermek
• Ödeme türlerini detaylıca göstermek
• Mesai saatleri alanlarını doldurmak
• AGİ dahil gelir vergisini göstermek
• Görev, bölüm gibi boşlukları doldurmak
• Teknolojiden yararlanmak

Maaş Bordrosu Nasıl Hesaplanır?

Maaş bordrosu hesaplaması, hem işverenler hem de çalışanlar için oldukça önemli bir süreçtir. Doğru ve şeffaf bir maaş bordrosu, yalnızca çalışanların haklarını korumakla kalmaz. Aynı zamanda işverenler için de yasal yükümlülükleri yerine getirmenin bir aracıdır. Bu nedenle, bordro hesaplamanın detaylarını anlamak, karışıklıkları önlemek ve her iki tarafın da memnuniyetini sağlamak açısından kritik öneme sahiptir.

Bir maaş bordrosu düzenlerken, işçiden ve işverenden yapılan kesintilerin doğru bir şekilde hesaplanması gerekmektedir. 

Maaş Bordrosunda İşçiden Yapılan Kesintiler Nelerdir?

İşçiden yapılan kesintiler arasında; Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi bulunur. Örneğin, bir çalışanın brüt maaşı 20.002,50 TL ise, SGK primi işçi payı yüzde 14 oranında, yani 2.800,35 TL olarak hesaplanır. İşsizlik sigortası işçi payı ise brüt ücretin yüzde 1’i olan 200,03 TL’dir. Gelir vergisi matrahı, brüt ücretten bu kesintiler çıkarıldıktan sonra elde edilen tutardır. Ayrıca bu tutar üzerinden yüzde 15 oranında gelir vergisi kesilir. Damga vergisi de brüt ücretin 0,00759’lik bir oranı ile hesaplanır.

Maaş Bordrosunda İşverenden Yapılan Kesintiler Nelerdir?

İşverenden yapılan kesintiler ise, SGK primi ve işsizlik sigortası gibi kalemleri içerir. Burada, SGK primi işveren payı genellikle brüt ücretin yüzde 15,5’tir, ancak çeşitli teşviklerle bu oran yüzde 5 indirilebilir. İşsizlik sigortası işveren payı ise yüzde 2 olarak uygulanır.

Bu kesintiler toplandığında, net ücret; brüt ücretten tüm kesintiler çıkarılarak bulunur. Bu süreç, bordro hesaplama formülleri kullanılarak muhasebe veya insan kaynakları departmanları tarafından titizlikle yürütülür. Herhangi bir hataya mahal vermemek adına, uzman kişiler tarafından yapılması önerilir. İşte bu nedenle, şirketler maaş bordrosu düzenlemelerini bu alanlarda deneyimli profesyonellere emanet etmelidir. Böylece hem doğruluk hem de yasal uyumluluk açısından güvenilir bir bordro yönetimi süreci yaratır.

Bordro Hesaplama 

Bordro hesaplama, çalışanın aylık olarak eline geçen net maaş üzerinden gidilerek toplam brüt maaşın hesaplanması ya da brüt maaştan gerekli kesintiler yapılarak net maaşa ulaşılması yöntemleriyle yönetilir. Netten brüte bordro hesaplama ve brütten nete bordro hesaplama olarak adlandırılan bu yöntemlere dair tüm merak ettikleriniz, bir alt satırda!

Brütten Nete Bordro Hesaplama

Brütten nete bordro hesaplama, çalışanların maaşlarının nasıl hesaplandığını gösteren bir süreçtir. Bu hesaplama, çalışanın brüt ücretinden başlayarak tüm yasal kesintilerin (SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi) çıkarılmasıyla elde edilen net ücreti bulmayı içerir. Böylece çalışanların eline geçen net maaş miktarını anlamalarını sağlar. Bu yöntemle herkes kazancının tam olarak neye dayandığını ve hangi kesintilerin yapıldığını bilir. Ayrıca bu yöntem, özellikle maaş pazarlıkları sırasında veya iş teklifleri değerlendirilirken de kullanılır. Çünkü çalışanlar ne kadar net ücret alacaklarını ancak bu yöntemle net bir şekilde görebilir.

BRÜTTEN NETE HESAPLAMA ARACI: Brütten Nete Ücret Hesaplaması

Netten Brüte Bordro Hesaplama

Netten brüte bordro hesaplama ise, genellikle işverenler tarafından daha çok kullanılan bir yöntemdir. Bu hesaplama sayesinde çalışanın net maaşından yola çıkarak o net maaşı elde etmek için gereken brüt maaşı hesaplar. Burada amaç, belirlenen net maaşı sağlayacak brüt maaş miktarını, üzerine eklenen vergiler ve kesintilerle birlikte hesaplayarak işverenin mali yükümlülüklerini doğru bir şekilde planlamasıdır. Böylece işveren, işe alımlarda veya maaş artışlarında bütçe planlamasına yardımcı olur. Dolayısıyla netten brüte bordro hesaplama yıllık maliyet planlamalarında büyük bir rol oynar.

BRÜTTEN NETE HESAPLAMA ARACI: Netten Brüte Ücret Hesaplaması

Ücret Bordrosunda Dikkat Edilmesi Gereken Parametreler Nelerdir?

Ücret bordrolarının yasal uygunluğu noktasında ince eleyip sık dokumak gerekiyor. Bordro hazırlarken mutlaka yer vermeniz gereken detaylar bu şekilde sıralanıyor:

Puantaj Doğruluğu: Çalışanlar, aldıkları maaşın hesaplanmasında esas alınan çalışma sürelerinin (puantaj) doğru bir şekilde bordroya yansıtılıp yansıtılmadığını kontrol etmelidir. Çünkü bu hesaplamalar ay sonunda hesaplanacak olan maaş miktarınızı büyük ölçüde etkiler.

Ücret Bilgilerinin Doğruluğu: Maaşınızın, sözleşmenizde belirtilen aylık veya günlük, net veya brüt ücret miktarlarına uygun olarak bordroya aktarıldığından emin olmanız gerekmektedir. Bu bilgilerin herhangi bir hata içermesi, maaşınızın yanlış hesaplanmasına sebep olur.

Fazla Mesai ve Resmi Tatil Çalışmaları: Fazla mesai, ulusal bayram veya genel tatil günlerinde yapılan çalışmaların, puantaj kayıtlarınıza uygun olarak ücret bordronuza eklenip eklenmediğini kontrol etmelisiniz. Ayrıca bu çalışmalar genellikle normal çalışma günlerinden farklı oranlarda ücretlendirilir.

Bu unsurların her biri, çalışanın hak ettiği ücreti almasını sağlamak ve olası hatalara karşı korunmak için büyük önem taşır. İşverenler, bordro işlemlerini yürütürken bu bilgileri eksiksiz ve doğru bir şekilde işlemelidir. Çalışanlar ise kendilerine verilen bordroları dikkatlice incelemelidir.

Bordrolarda Kullanılan Kısaltmalar Nelerdir?

• AGİ (Asıl Geçim İndirimi): Çalışanların medeni durumuna ve çocuk sayısına göre uygulanan, maaşlardan düşülen vergi indirimi.
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu): Çalışanların sağlık ve emeklilik sigortaları ile ilgili prim ödemelerini yöneten kurum.
• GV (Gelir Vergisi): Çalışanların gelirine göre uygulanan vergi oranı.
• DV (Damga Vergisi): Çalışanların maaşlarından kesilen ve devlete ödenen vergi.
• İSV (İşsizlik Sigortası Vergisi): İşsizlik sigortası fonuna yapılan katkıyı gösterir. Çalışanların işsiz kalmaları durumunda kullanılmak üzere ayrılır.
• BGM (Brüt Gelir Matrahı): Vergi ve kesintiler uygulanmadan önceki toplam gelir miktarını ifade eder.
• KÜ (Kesintiler Ücreti): Maaştan yapılan tüm kesintilerin toplamını belirtir.
• NET (Net Ücret): Kesintiler düşüldükten sonra çalışanın eline geçen toplam maaş miktarını ifade eder.
• YVM (Yıllık Vergi Matrahı): Yıl içindeki toplam gelir vergisi matrahını gösterir.
• EKB (Ek Kesintiler Bölümü): Standart dışı, özel durumlar için yapılan ek kesintileri ifade eder.

2024 Asgari Ücret Bordro Örneği

Asgari Ücret Bordro Örneği
Brüt Asgari Ücret	20,002,50 TL
SGK İşçi Primi %14	2,800,35 TL
İşsizlik Sigortası İşçi Primi %1	200,03 TL
Kesintiler Toplamı	3.000,38 TL
Net Asgari Ücret	17,002,12 TL

Maaş Bordrosu Nereden Alınır?

Maaş bordrosu almak, çalışanların maaş detaylarını net bir şekilde görebilmeleri için önemli bir adımdır. Çoğu işyerinde, maaş bordroları her ay muhasebe veya insan kaynakları departmanları tarafından hazırlanır. Ardından çalışanlara dağıtılır. Bu bordrolar, fiziksel kopya olarak sunulur ya da dijital platformlar aracılığıyla e-posta yoluyla gönderilir. Bazı işyerlerinde, çalışanlar maaş bordrolarını şirketin insan kaynakları yönetim sistemi üzerinden online olarak erişir. Bu sistemler, çalışanların istedikleri zaman ve yerden bordrolarına ulaşmalarına olanak tanır. Böylece şeffaflığı ve erişilebilirliği artırır. Maaş bordrosuna erişmek, her çalışanın hakları arasındadır. Ayrıca bu belgelerin doğru ve zamanında sağlanması işverenlerin yasal yükümlülüklerinden biridir.

Maaş Bordrosunun İmzalanması Zorunlu mu?

Türkiye İş Kanunu’na göre, çalışanların her ay kendi maaş bordrolarını inceleme hakları bulunmaktadır. Bu bordrolar üzerinde yapılan incelemeler sonucunda, herhangi bir adaletsizlik veya hata tespit edilirse, çalışanlar düzeltme yapılmasını isteme hakkına sahiptirler. Ayrıca, maaş bordroları, çalışan ve işveren arasında oluşabilecek anlaşmazlıklar sırasında temel delil olarak değerlendirilir.

İş Kanunu gereği, çalışanların maaş bordrolarını imzalamaları şarttır. İmza atma işlemi iki farklı şekilde gerçekleşir. Her çalışanın kendi maaş bordrosunun altına doğrudan imza atar. Ya da işyerinde tüm çalışanların isimlerinin yer aldığı genel bir bordro listesi üzerine imza atılır. Her iki yöntem de yasal olarak geçerlidir ve işverenler tarafından uygulanır.

Bordro Yazılımları ve Otomasyonun Önemi

Bulut tabanlı bordro sistemleri, çalışanlara herhangi bir yerden, mobil cihazları üzerinden bordro bilgilerine erişim imkanı sunar. Böylece, çalışanlar bordro düzenlemelerini kolayca yapar. Ayrıca bordrolama sürecini hızlıca tamamlayabilirler.

Bulut tabanlı platformlar, fiziki ofis bağımlılığını ortadan kaldırarak, kullanıcıların her yerden işlem yapabilmesine olanak tanır. Bu sistemler, gelir vergisi, SGK primi, işsizlik sigortası gibi çeşitli mali kesintileri içerir. Ayrıca kesintilerdeki güncellemeleri anında sisteme yansıtarak karmaşıklıkları giderir. Dolayısıyla olası hataları minimize eder. Bu özellikleriyle, bulut tabanlı bordro sistemleri, hem verimliliği artırır. Hem de iş süreçlerindeki hız ve doğruluk açısından önemli bir yere sahiptir.

Maaş Bordrosu ile İlgili İdari Para Cezaları Nelerdir?

İşverenlerin gün içerisinde gerçekleştirmesi gereken yüzlerce operasyon mevcuttur. Zaman zaman bu operasyonlara maaş bordrosu ile ilgili idari para cezalarının ödenmesi de dahil olabilmektedir. Maaş bordrosu ile ilgili karşılaşılan idari para cezaları; Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda ve İş Kanunu’nda yer almaktadır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 102. maddesine göre; gerekli olan belgelerden biri eksik olduğu takdirde maaş bordroları geçersiz sayılır. Ayrıca bu eksikliğin tespiti sonucunda işverenin aylık asgari ücret tutarının yarısı kadar ceza ödemesi gerekir.

4857 sayılı İş Kanunu 37. maddesine göre; işverenlerin her ay maaş bordrosu hazırlaması ve imzalı bir kopyasını işçisiyle paylaşması zorunludur. Hazırlanmaması veya işçiyle düzenli olarak paylaşılmaması söz konusu olursa işveren belirlenen idari para cezasını ödemek zorundadır.

idenfit Bordro Modülü 

Idenfit bordro modülü, ERP ve çeşitli bordrolama programlarıyla çift yönlü entegre çalışma özelliği sunarak, bordro süreçlerini kolaylaştırıyor. Bu modül, puantaj hazırlama, hesaplama, bildirgelerin düzenlenmesi ve bordro kapanışı gibi işlemleri tek bir platform üzerinden yönetmenize olanak tanıyor. Idenfit’in zaman yönetimi modülü ile entegre çalışıyor. Böylece, tüm puantaj verilerini tek bir yerden kontrol etme imkanı sunuyor. Ayrıca, çalışanların bordroları İnsan Kaynakları menüsü altında ay bazında sisteme yüklenebiliyor ve kolayca görüntülenebiliyor.

idenfit ve Datassist’in bulut tabanlı bordro yazılımı, gelir vergisi ve güncel asgari ücret gibi önemli bilgileri sürekli güncel tutarak insan kaynaklı hataları minimuma indirgiyor. İnternet bağlantısı olan her cihazdan erişilebilen İdenfit bordro modülü, maaş hesaplamalarını, vardiya yönetimini ve bordrolamayı tek bir uygulamada topluyor. Bu sayede iş süreçlerini verimli bir şekilde yönetmenizi sağlıyor. 

idenfit’in bordro modülü hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmaya ne dersiniz? Eğer bordro süreçlerinizi dijitale taşımak istiyorsanız, formu doldurun. idenfit ile bordro yönetiminde hız, güvenilirlik ve verimliliği deneyimleyin!

SSS

1. Bordro neye göre hesaplanır?

Bordro, çalışanın brüt maaşı, yasal kesintiler (SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi), fazla mesai, prim ve diğer ek ödemeler dikkate alınarak hesaplanır. 

2. Bordro da maaş farkı nedir?

Bordroda maaş farkı, önceki dönemlerden kalan ve bu maaş dönemine yansıtılan ödemeleri ifade ediyor. Bu fark, hesaplama hataları, geriye dönük zam uygulamaları, düzeltilmiş vergi oranları nedeniyle ortaya çıkıyor.

3. Maaş bordrosunda neler bulunur?

Çalışanın brüt maaşı, kesintiler, net maaş, çalışma süresi, fazla mesai, primler ve ek ödemeler yer alır. Ayrıca, çalışanın adı, soyadı, pozisyonu ve çalışma dönemi bilgileri yer alır.

4. Güncel bordro nereden alınır?

Erişim genellikle işveren tarafından sağlanır. Çalışanlar, bordrolarını şirketin muhasebe veya insan kaynakları departmanından alır. Ya da şirketin insan kaynakları yönetim sistemine giriş yaparak dijital olarak erişebilirler. İşverenler, her ödeme döneminde çalışanlarına sunmakla yükümlüdür.