Derhal fesih hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? İş Kanunun’da öngörülen “Haklı fesih sebepleri nelerdir?”, “Bildirimsiz fesih durumunda karşı tarafın hakları nelerdir?” gibi pek çok sorunuz olabilir. Çalışan ve işveren açısından olumsuz durumlarla karşılaşılmaması adına iş akdinin usulüne şekilde yapılması gerekir. İşte tam olarak bu nedenle bu konuda bilgilerinizi tazelemeye karar verdik. Siz de derhal fesih hakkı konusunda en güncel bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.
İş Kanununa Göre Bildirimsiz Fesih Hakkı
4857 sayılı kanuna göre işverenin iş sözleşmesini feshederken fesih gerekçelerini açık bir şekilde ortaya koyması gerekir. Derhal fesih hakkı işveren açısından iki yol sunar. Kanuna göre işverenin çalışanın sözleşmesini performansı veya davranışları nedeniyle feshetmesi için yazılı savunma alması gerekiyor.
Ancak 25. madde de yer alan “Ahlak ve İyi niyet Kurallarına Aykırılık Nedeniyle Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı” bu kapsamın dışında tutuluyor. Ahlaka aykırı davranış veya eylem içinde bulunduğu saptanan çalışanın sözleşmesi işveren tarafından tek taraflı olarak feshedilebiliyor. Ayrıca sözleşmesi feshedilen çalışana konuyla ilgili yazılı olarak açıklama yapılması gerekiyor. Çalışanın resmi itiraz süresi bu yazılı açıklamanın kendisine tebliğ edilmesinden sonra başlıyor.
İşverenin, Yargıtay tarafından usul şartları çizilen açıklama şartlarını sağlaması gerekiyor. Buna göre çalışan fesih bildirgesinin muğlak ifadelerden oluşmaması gerekir. Fesih gerekçesi, açık ve ayrıntılı şekilde detaylandırılmalıdır.
Genel Çerçevede İşverenin Bildirimsiz Fesih Hakkı Nedenleri
Kanun koyucu, işverene fesih hakkı tanıyan durumları detaylı bir şekilde açıklıyor. Çalışanın kişisel yaşam tarzından kaynaklı sağlığını bozan durumlar dolayısıyla işi aksatması fesih sebebidir. İşçinin kasti olarak sağlığını bozacak davranışlar içine girmesi de işverene derhal fesih hakkı sunar. Çalışanın ihmal kaynaklı sağlık sorunları sebebi ile işe gelmemesi durumunda iş sözleşmesi tek taraflı olarak fesih edilebilir.
Tıbbi olarak tedavisi bulunamayan ve çaresiz hastalığa yakalanan çalışanlarında sözleşmesi bildirimsiz olarak feshedilebilir. Çalışanın işvereni yanıltıcı tutum ve davranışlar içine girmesi de derhal fesih hakkını doğurur. Her durum için yanıltıcı nitelikte olup olmadığı yasalarla belirlenemez. Bu durum olayın niteliğine göre yargıçlar tarafından değerlendirilmektedir. İşverene sahte belge sunmak da derhal fesih hakkını doğuruyor. Bu durum özellikle diploma gibi belgelerde yaşanabilmektedir. Sahte belge kullanımı iş feshini doğuracağı gibi aynı zamanda adli olarak da soruşturma konusudur.
Çalışanın iş arkadaşlarına hakaret niteliğinde sözler söylemesi de tek taraflı fesih hakkını doğurmaktadır. Yine aynı şekilde iş yerinde cinsel taciz gibi yüz kızartıcı nitelikte davranışlar bildirimsiz fesih hakkı sağlar. Türk Ceza Kanunu’nda cezai karşılığı olan suçları iş yerinde işlemek işveren açısından haklı fesih hakkı doğurmaktadır. Bu tip durumlar da yine ayrıca adli soruşturma konusu olmaktadır.
Çalışana Bildirimsiz Fesih Hakkı Doğuran Durumlar
Bildirimsiz fesih hakkı çalışan açısından da işleyen kanuni bir güvencedir. Kanun kapsamında çalışana da derhal fesih hakkı tanınmıştır. Görev tanımı, çalışanın sağlığı üzerinde hayati bir tehlike oluşturursa çalışan iş akdini tek taraflı sonlandırabilir. Veya işçinin temas halinde olduğu kişilerde bulaşıcı hastalık olması halinde bildirimsiz fesih hakkı doğar.
Çalışanı bağlayan ahlak ve iyi niyet kuralları işvereni de bağlamaktadır. Kötü muamele, hakaret gibi şeref ve namusa dokunan fiiller çalışan açısından bildirimsiz fesih hakkını doğurmaktadır. Çalışana sözleşmesine belirtilen ücret miktarından daha az ödeme yapılması durumunda derhal fesih hakkı daoğar.