İş yaşamında herkesin herhangi bir dönemde yaşayabileceği stres, çeşitli ciddi sorunları da beraberinde getirir. Nihayetinde hem çeşitli sağlık sorunlarıyla hem performans düşüklüğüyle hem de o iş yerinde daha fazla devam edememe haliyle sonlanan bu stresi ortadan kaldırmak için doğru bir stres yönetimi uygulamak gerekir. Bu konuda çalışanların ve yöneticilerin yapabileceği şeyler bulunur.
Açık iletişim, çalışanlardan alınacak feedbackler, kurum kültürünün iletişim üzerine oturtulması gibi organizasyonlara çok iş düşse de bireysel tarafta da stresle baş etmek için çok fazla yol bulunur.
İş Yerinde Stres Yaratan Etkenler
Çalışanların pek çoğu dönem dönem iş hayatında stres yaşarlar. Sosyal yaşamı da olumsuz etkileyen ve giderek artan bir şekilde ilerleyip daha büyük sorunlara yol açabilen bu stres türü, çalışanların büyük bir çoğunluğunda benzer nedenlerle ortaya çıkar. Profesyonel yaşama çok da yabancı olmayan bu kavramın çözüme kavuşturulması kadar tespit edilmesi de önemlidir.
Teknoloji
Çalışma hayatında stres yaratan faktörlerden bir tanesi; çalışmayı kolaylaştırmak adına kullanılan teknolojidir. Çünkü bilgisayarların iş hayatına getirdiği hız, çalışanların çalışma hızına ve beklenen verime de etki eder. Pek çok çalışan bu hıza ayak uydurabilmek için uğraşırken stres yaşar. Üstelik bu duruma tekno-stres adı verilir.
Kazanç
Elbette en güçlü faktör ise kazançtır. Özellikle işsizliğin yükseldiği, ekonominin sürekli değiştiği ve insanların kaygılarının arttığı dönemlerde, iş yerinde yaşanan stres de büyük oranda artar. Ayrıca mevcut işinden memnun olmayan ve işini değiştirmek isteyen kişiler, bu süreçte buna cesaret edemedikleri için kendilerini çok daha fazla stres altında hissederler.
Kötü Yönetim ve Dedikodu
Şirket içindeki mobbing, dedikodu, kötü yönetim, yanlış ya da yetersiz kariyer planlamaları, uzun çalışma saatleri, yetersiz iletişim ve baskılar; ekip olarak çalışan üzerinde stres yaratan faktörler arasında yer alır. Bu durumu yaratan sebepler ise genellikle bireylerin işte iyi olmasına rağmen insan ilişkilerinde empati duygusunu kullanmamak ve açık iletişim sistemini şirket kültürü olarak oturtamamaktır.
Stres Seviyesini Artırma İhtiyacı
Bir sendrom olarak da geçen bu ihtiyaç doğrultusunda çalışanlar; çevrelerinde stresli çalışan gördükleri zaman bilinçli ya da bilinçsiz olarak değerlerini artırmak, diğer çalışanlar gibi görünmek ve yaptıkları işi önemli göstermek amacıyla kişisel stres seviyelerini artırırlar. Bazı çalışanlar iş yaşamları süresince bu şekilde çalışmayı kendileri tercih etseler de bazılarında istemeden böyle bir dürtü ortaya çıkar.
Sürekli Değişim
Şirketlerdeki çeşitli değişiklikler ve bunların sürekli hale gelmesi çalışanlarda stres yaratır. İş yerinde yaşanılan stres faktörleri arasında yer alan bu değişimler, sırf bu yüzden bazı şirketleri gelenekselden vazgeçmeme ve çağa ayak uydurmama davranışına iter. Ancak değişim iyi yönde değil de sürekli olarak çalışan, kural, sorumluluk, departman ve prosedür değişikliği şeklinde olduğunda stres yaratır.
Uzun Çalışma Saatleri
Bir çalışan yaptığı işi ne kadar severse sevsin, sosyal yaşamından çalan ve kendine vakit ayırmasını engelleyen bir işte çalışmak konusunda memnuniyeti zaman içerisinde azalır. Üstelik uzun çalışma saatleri; çalışanda uykusuzluk, halsizlik ve çeşitli sağlık sorunları yarattığı için de rahatsız edicidir. Dolayısıyla uzun çalışma saatlerine rağmen işine devam etmek durumunda kalan çalışanlarda stres baş gösterir.
Yeni İş Stresi
Neredeyse her çalışan; yeni bir şirkette, yeni bir işe başlayacağı ilk gün ciddi bir stres yaşar. Üstelik bu durum genellikle deneyimsizlikle alakalı değildir. Çünkü deneyimden ziyade ortada büyük bir belirsizlik ve yepyeni bir ortam olması; bu durumun temel stres nedenidir. Kişi, gideceği yerdeki çalışma ortamı, çalışanlar, işlerin yoğunluğu ve benzeri pek çok detay hakkında belirsizlikle doludur.
Bu stres halinden tamamen kurtulmak çok mümkün olmasa da en azından bu stresin en geç bir hafta içerisinde azalarak bitmesi için bir şeyler yapılabilir. Öncelikle işe gidilecek o ilk gün, fazla beklentiye girmemek ve her türlü sürprizle karşılamaya hazırlıklı olmak gerekir. Böylece iş yerinde karşılaşılan olumsuz durumlar ya da kişiler, çalışana fazla zarar vermez.
Bunun yanı sıra öğle yemeğinden tuvalete kadar pek çok detayın kısacası çalışma koşullarının da belirsizliği stresin artmasına neden olur. Bu tip durumlarda da sakinliği korumakla beraber ofisten bir kişiyle bu tür soruları sormak için yakınlaşmak doğru davranış olacaktır. Ayrıca ilk iş günü stresini atmak için mümkün olduğunca ortam ayak uydurmak ve şirkette neler olduğunu kavramaya çalışmak gerekir.
İş Yerinde Stres Yaşamanın Üzerindeki Etkisi
Çalışma yaşamında sürekli olarak stres yaşayan kişiler aslında kısa süre gözlem yaparak çok net bir şekilde anlaşılabilir. Ancak her çalışanın strese verdiği tepki birbirinin aynı olmak zorunda değildir. Bu nedenle yöneticilerin veya çalışanların, çalışma arkadaşlarında ortaya çıkan stresi anlamaları için onu izlemeleri gerekebilir. Benzer şekilde çalışanlar da stres altında olduklarını bazı belirtilerle anlayabilirler.
- Yorgunluk
- Uyuma Güçlüğü
- Hevessizlik ve İsteksizlik
- Bağ Ağrısı
- Mide Şikayetleri
- Kilo Kaybı
- Sürekli Ortaya Çıkan Soğuk Algınlığı
- Sabırsızlık ve Ani Sinirlenme
- Konsantrasyon Bozukluğu
- Öfke
- Alınganlık
- Kendini Önemsiz Hissetme Hali
- İşi Kaybetme ya da Yöneticileri Memnun Edememe Korkusu
- Bağımlılık Yaratan Maddelere Yönelik Bir Anda Başlayan Düşkünlük
- İletişimsizlik
İş Hayatında Stres Yönetiminde Çözümler
Çalışanlarda stres yönetimi konusunda uygulanacak ilk teknik; kişinin kendini sorgulaması ve stresin tanımını yapmasıdır. Bu noktada kişinin kendisiyle iletişim kurmaya başlaması, atılacak en doğru adımlar arasında yer alır. Ayrıca çalışanlar çeşitli hedefler de koymalıdır. Örneğin; çalışan kendisine fazla yüklenildiğini düşünüyor ve kendinde bununla devam edecek gibi hissediyorsa bir karar vermesi gerekebilir.
Yöneticilerle Açık İletişim Kurun
O işten ayrılmak daima hedef ya da karar olabilir. Ancak öncesinde kişinin bunun için mücadele etmesi gerekir. Dolayısıyla çalışan; yapabileceğinden fazlası için kendisine yüklenilmeye çalışıldığı zamanlarda “hayır” demeyi bilmelidir. Yöneticilerle açıkça iletişim kurmak da bunun bir parçasıdır. Talepleri ve sorunları açıkça dile getirmek; zarar yerine fayda sağlar. Aksi takdirde sihirli değnekle her şeyin değişmesi mümkün değildir.
Kendinize ve Sosyal Hayatınıza Vakit Ayırın
İş dışında da bir hayatınız var. Aileniz, sevdiğiniz arkadaşlarınız ve hobileriniz. Bunların yanı sıra kişinin kendine bakması, spor yapması ya da çeşitli alanlarda kendine yatırım yapması da oldukça önemlidir. Ayrıca çalışırken sizi rahatlatabilecek müzikler dinlemek, kısa meditasyonlar yapmak ya da birkaç dakika yürümek de stresi azaltmaya yardımcı olur. Aynı zamanda stres bulaşıcıdır ve bu yüzden stresli çalışma arkadaşlarından uzak durmak da bu dönemi daha kolay atlatmanızda fayda sağlayabilir.
İşin Yapılış Yöntemini Değiştirin
Karmaşık ve büyük projeler, stresin en önemli kaynaklarındandır. Eğer böyle bir projeyle karşılaşıldıysa yapılacak en önemli hamle; proje ve zaman yönetimi konusunda eğitim almaktır. Böylece zorluklarla başa çıkmak kolaylaşır. Zaman içerisinde işe gitmekten kaçma davranışları başladıysa işe gidiş şekli değiştirilebilir. İşe farklı yollardan gitmek, farklı araçlar kullanmak veya daha erken kalkmak işe yarayabilir.
Organizasyon Olarak Önlem Alın
Stres yönetiminde örgütsel başa çıkma yöntemleri uygularken yöneticilerin uygulayabileceği bazı teknikler de bulunur. Öncelikle yöneticiler çalışanları üzerinde iyi bir gözlem yaptıktan sonra stres sorunu yaşayan kişileri tespit edebilirler. Sonrasında hem bireysel hem de kitlesel bazı iyileştirmeler üzerine çalışmalıdırlar. Örneğin; insan odaklı ve iyi planlanan iş gücü yönetimi, çalışanların stres seviyesi üzerinde büyük rol oynar.
Ayrıca çalışanlardan iş yeri ve çalışma koşullarıyla ilgili düzenli olarak geri bildirim almak stresi azaltmak ve motivasyonu arttırmak açısından yararlı olabilir. Bu noktada Idenfit geri bildirim modülünü kullanabilirsiniz. Geri bildirim modülüyle hem çalışanlarınıza değer verdiğinizi gösterir hem de gerçekten olası krizlerden önceden haberdar olabilirsiniz.
Çalışanların, sorumluluklar ve iletişim bakımından doğru şekilde yönetilmesi ve yönlendirilmesi; streslerini azaltmak konusunda bir hayli etkilidir. Bu doğrultuda iletişimi güçlü tutmak ve daha sağlıklı bir hale getirmek; yöneticinin elindeki en kuvvetli silah olacaktır. Ayrıca yöneticiler; kendilerine ve sosyal yaşamlarına vakit ayıramayan çalışanların asla yeteri kadar verimli olmayacağını kesinlikle unutmamalıdır.