Stratejik Yönetimde Benchmarking

Şirketlerdeki stratejik yönetimin etkinliğinin artması konusunda benchmarking kavramı önemli bir araç olarak kabul ediliyor. Global dünyada şirketlerin rekabetçi piyasada ayakta kalabilmek ve başarıya ulaşıp rakiplerinin önüne geçebilmek adına daha ucuz, daha kaliteli ve daha hızlı olması gerekebiliyor. Yani farklı yöntemler izlenerek diğerlerinden daha kaliteli bir ürünü hızlı şekilde üretip ucuza satma gerekliliği doğuyor. 

İşte bu amaca ulaşabilmek ve kaliteyi ucuza, hızlı bir şekilde sunabilmek adına uygulanan yöntemlerden bir tanesi de benchmarking yani kıyaslamadır. İşletmeler arası karşılaştırma şeklinde de açıklanabilen bu yönteme sıkça başvuruluyor. Aslında bu yaklaşım, küreselleşme sürecinde yaşanan yoğun rekabet ortamında ihtiyaç duyulan sürekli değişimin ve gelişimin de bir parçası olarak görülüyor.

Bilindiği üzere teknoloji ile beraber bilgiye erişmek kolaylaşırken müşteri beklentileri ciddi anlamda değişkenlik gösteriyor. Dolayısıyla sektörünün lideri olan bir şirket haline gelmek için en iyi uygulamalara ve stratejilere sahip olmak gerekiyor. Benchmarking kavramı; işletmelerin yapısına, üretim süreçlerine, organizasyon şemalarına ve kültürlerine uyarlanarak şirketin menfaatine olan en iyi sonucun alınmasında yardımcı oluyor.

Benchmarking Nedir?

Örnek alınacak olan referans noktasının belirlenmesi anlamını taşır. Kavram olarak ise işletmelerin rekabet güçlerini yükseltmek adına başarılı performans sergileyen diğer işletmelerin iş yapma tekniklerini incelemek, bu teknikleri kendininkilerle kıyaslamak ve kıyaslama sonucundaki bilgileri işletme içerisinde hayata geçirmek olarak açıklanmaktadır. Kapsamlı bir süreci içeren bu kıyaslamada, farklı ekiplerden destek almak gerekmektedir.

Kıyaslama uygulaması, iş yaşamında bunu uygulayan şirket için ciddi bir rekabet avantajı sağlar. Şirket içindeki aktivitelerin, proseslerin ya da metotların diğer şirketler ile karşılaştırılmasını kapsayan bir sürekli ölçüm yöntemi olan kıyaslama sayesinde sektörde daima önde ve öncü olmak kolaylaşır. Bu nedenle stratejik yönetim ve benchmarking birbirinden ayrılmaz iki kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Stratejik Yönetim Nedir?

Stratejik yönetim, işletmelerin uzun vadeli hedeflere ulaşmasını sağlayan planlı bir yönetim sürecidir. Bu süreçte, önce mevcut durum analiz edilmektedir. Ardından geleceğe dair yol haritası oluşturulmaktadır. Bununla birlikte, dış çevre faktörleri dikkatle izlenmektedir ve fırsatlar değerlendirilmektedir. Ayrıca iç dinamikler sürekli kontrol altında tutulmaktadır. Böylece işletme, değişen koşullara hızla uyum sağlamaktadır. Bunun yanında liderlik konusu da, stratejik yönetimin merkezindedir; yöneticiler karar alma süreçlerini etkin biçimde yönetmektedir. Dahası, stratejik yönetim sadece kriz anlarında değil, her zaman gereklidir. Sonuç olarak şirketler, sürdürülebilir büyümeyi hedeflemektedir. Tüm bu adımlar stratejik düşünmeyi alışkanlık haline getiren kurumlar yaratmaktadır.

Benchmarking Nasıl Ortaya Çıktı?

Benchmarking kavramı, ilk kez 1980’li yıllarda Xerox şirketiyle birlikte literatüre girdi. O dönemde Xerox, Japon rakipleriyle baş edemez hale geldi. Bu nedenle, performans farkını anlamak için sistemli analizlere başvurdu. Böylece benchmarking süreci doğdu ve hızla yaygınlaştı. Üstelik yalnızca üretim alanında değil, farklı sektörlerde de uygulandı. Bununla birlikte şirketler, rakiplerinden öğrenmenin stratejik bir yol olduğunu fark etti. Sonuç olarak, benchmarking zamanla stratejik yönetimin ayrılmaz parçası haline geldi. Dahası, günümüzde küresel rekabetin vazgeçilmez bir unsuru oldu.

Benchmarking İlkeleri

Kıyaslama konusunda başkaları hata yapıyor olsa dahi daima doğruyu yapma gerekliliği ilke olarak öne çıkmaktadır. Bu anlayış sayesinde şirketlerde açıklık, farklı fikirlere karşı anlayış ve gözlem becerisi hem gereklilik olarak görülmektedir hem de sürekli teşvik edilmektedir. Aynı zamanda ilke düzeyinde tüm süreçlerin yasallığına önem verilmektedir. Dolayısıyla kıyaslama sürecinden önce ilkelere bağlılığı esas almak gerekmektedir.

Benchmarking sürecinde belirli ilkelere bağlı kalmak, hem etik hem de sürdürülebilir başarı için kritik önem taşımaktadır. Öncelikle doğruluk ve dürüstlük esastır. Toplanan veriler objektif şekilde kullanılmalıdır. Bununla birlikte, tüm süreçler yasal çerçevede yürütülmelidir. Ayrıca gizlilik ve rekabet kurallarına uyulmalıdır. Üstelik şeffaflık da sürecin güvenilirliğini artırır. Dolayısıyla hedefler ve yöntemler açıkça tanımlanmalıdır.

Benchmarking’in Yararları

Benchmarking, işletmelere performans düzeylerini objektif biçimde değerlendirme imkanı tanır. Bununla birlikte, güçlü ve zayıf yönler net şekilde ortaya çıkar. Ayrıca şirketler, rakiplerine kıyasla nerede durduklarını öğrenir. Bu bilgiler, stratejik kararları daha sağlam temellere oturtur. Böylece kaynaklar daha verimli kullanılır ve gereksiz harcamalar önlenir. Bunun yanında, sektör liderlerinden ilham almak inovasyonu da teşvik eder. Aynı zamanda iç süreçlerdeki aksaklıklar erken fark edilir. Öte yandan, benchmarking sürekli eğitim ve gelişim kültürünü de destekler. Şirketler yalnızca bugünü değil, yarını da planlar. Sonuç olarak rekabet avantajı elde etmek mümkün hale gelir.

Benchmarking Uygulama Süreci

Benchmarking süreci, birkaç sistematik adımdan oluşur ve her biri stratejik öneme sahiptir. Öncelikle, neyin ölçüleceği doğru belirlenmelidir. Bununla birlikte, kıyas yapılacak kurum ya da uygulama dikkatle seçilmelidir. Ayrıca veriler titizlikle analiz edilmelidir. Sonrasında elde edilen bulgular, stratejik planlara entegre edilmelidir. Bu süreç tek seferlik değil, sürekli gelişimi destekleyen bir döngüdür.

Planlama

Planlama aşaması, benchmarking sürecinin temelini oluşturur. Öncelikle hangi süreçlerin analiz edileceği netleştirilmektedir. Bununla birlikte hedefler belirlenmektedir ve stratejik amaçlarla uyumu sağlanmaktadır. Ayrıca bu aşamada veri toplama yöntemleri de belirlenmektedir. Böylece süreç, sağlam bir yapı üzerine kurulmaktadır. Sonuç olarak planlama, tüm benchmarking adımlarının başarısını doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle dikkatli ve detaylı yürütülmesi gerekir.

Kurum/Örnek Seçimi

Bu aşamada kıyas yapılacak kurum ya da uygulama belirlenmektedir. Ancak bu seçim rastgele yapılamaz. Sektörde başarılı ve örnek gösterilen kurumlara odaklanılmaktadır. Ayrıca seçilen örneğin süreçleri erişilebilir ve ölçülebilir olmalıdır. Üstelik benzerlik göstergeleri analiz başarısı için önemlidir. Böylece karşılaştırma daha anlamlı hale gelmektedir. Sonuç olarak doğru seçim, benchmarking’in başarısını büyük ölçüde belirlemektedir.

Analiz

Analiz aşaması, verilerin değerlendirilip kıyaslamaların yapıldığı kritik bir adımdır. Öncelikle toplanan veriler karşılaştırılmaktadır ve performans farkları belirlenmektedir. Bununla birlikte farkların nedenleri detaylı şekilde incelenmektedir. Süreç haritaları kullanılarak adımlar arasındaki farklar netleştirilmektedir. Böylece stratejik gelişim noktaları daha görünür hale gelmektedir. Sonuç olarak bu aşama, somut aksiyonlar için veri üretmektedir.

Uygulama

Uygulama aşamasında analiz sonuçları hayata geçirilmektedir. Öncelikle geliştirilecek alanlar için net aksiyon planı hazırlanmaktadır. Bununla birlikte kurum içi eğitimler ve adaptasyon süreçleri başlatılmaktadır. Ayrıca değişim yönetimi stratejik biçimde planlanmaktadır. Böylece benchmarking sadece analiz değil, somut dönüşüm sağlamaktadır. Sonuç olarak kurum, elde ettiği verilerle daha rekabetçi bir yapıya kavuşmaktadır.

Benchmarking Analizi

Aynı faaliyet alanında bulunan iki rakibin belirli kriterler çerçevesinde çeşitli kıyaslamalarının yapılmasını ve ileriye dönük olarak stratejilerinin belirlenmesini kapsayan benchmarking uygulamasında analiz büyük bir önem taşır. Belirlenen kriterler çerçevesinde şirketlerin eksik yönleri tespit edilir ve SWOT analizleri yapılır. Bunun yanı sıra rakiplere göre avantajlar belirlenir. Bütün bunlar şirketin yaşamına devam edebilmesi ve kalıcılığı açısından oldukça önemlidir.

Şirketlerin ayakta kalabilmesi ve değişen düzene ayak uydurabilmesi için belirli aralıklarla benchmarking analizi yaptırması gerekir. Böylece rakiplere göre ne gibi artıların ve eksilerin bulunduğu belirlenir, yapılması gerekenler analiz sonucuna göre şekillendirilir. Bu sayede şirketlerin hedeflerine ulaşması ve rekabet avantajı sağlaması kolaylaşır.

Benchmarking’in Amaçları

Kıyaslamanın en temel amacı elbette en iyi olmaktır. Bu doğrultuda ürünler, hizmetler ve uygulamalar, rakipler ya da endüstrideki önde gelen şirketlerle birlikte değerlendirilip kıyaslanır. Dolayısıyla benchmarking bir şirket gelişim sürecini tarif etmektedir. Benchmarking gerçekleşebilmesi için belirlenen iki şirketin yöntemleri ve işlemleri konusundaki bilgilerini paylaşmaları ile alakalı olarak önceden anlaşmış olması gerekmektedir.

Aralarında anlaşma yapmış olan her iyi şirket, bu uygulamanın neticesinde çeşitli kazançlar hedefler. Uzun vadede ise sektörün lideri olma konusu; şirketlerin uygulamanın üzerine neler koyduğuna ve nasıl bir gelişim izlediklerine göre değişir. Benchmarking yapmakla ilgili olarak şirketlerin amaçları şu şekilde sıralanır:

• Kuruluştaki hedefleri ve amaçları net bir şekilde saptamaya yardımcı olmak
• Amaç ve hedeflere ulaşabilmek için gerekli olan en iyi uygulamaları saptamak
• Uygulamaları, amaçları ve hedefleri geçerli bir hale getirebilmek
• Şirket kültüründe değişiklikler yapmak ya da mevcut şirket kültürünü güçlendirmek
• Şirketteki stratejik yönetime dair verimli içerikler elde edebilmek
• Şirket içerisindeki daha iyi sonuç veren uygulamaları açığa çıkarmak
• Şirket içerisindeki maliyetleri düşürebilmek
• Şirketteki çalışanların motivasyonunu artırmak ve performanslarını yükseltmek

Her şirket benchmarking uygulaması ile yukarıdaki amaçları taşıyor olsa da bazıları için bir amaç diğerinden daha değerli olabilir. Başka bir açıdan şirket, bu amaçlar arasında yalnızca bir tanesine de ihtiyaç duyabilir. Ancak detaylandırılmış ve kapsamlı bir şekilde çalışılmış bir uygulama, şirket bünyesindeki fark edilmemiş sorunları da ortaya çıkartıp düzeltilmesine yardımcı olabilmektedir.

Benchmarking Merdiveni

Benchmarking merdiveni, işletmelerin başarıya ulaşabilmek adına teker teker çıkmaları gereken merdiven basamaklarını sembolize etmektedir. İlk basamakta şirketi en iyi ile karşılaştırmak yer alır. Sonraki basamaklarda en iyiden öğrenme ve bu öğrenilenleri uygulama bulunmaktadır. Ancak bu aşamada kalmak basit bir taklitle sınırlı kalabilir. Dolayısıyla en üst basamağa ulaşmak için yeni hedefler koyma basamağına geçmek gerekir.

Hedeflerin ardından eyleme geçildiğinde rekabet avantajı yakalamak mümkün hale gelmektedir. Yakalanılan bu rekabet avantajı doğru şekilde değerlendirilirse ve doğru adımlar atılırsa son basamak olan sektör lideri olma basamağına ulaşmak mümkün olur. Benchmarking merdiveni; bir şirketin amacına ulaşabilmesi için izlenilmesi gereken yolları tarif ederken sürecin oldukça uzun olduğunu da açık bir şekilde gözler önüne sermektedir.

Benchmarking Türleri

Bu yöntem farklı türlerde uygulanabilir; her biri kurumun ihtiyaçlarına göre şekillenir. Öncelikle süreç kıyaslaması en temel ve yaygın yöntemdir. Bununla birlikte, doğrudan rakiplerle yapılan kıyaslamalar daha rekabetçi sonuçlar sunar. Ayrıca sektör dışı örneklerden öğrenmek de mümkündür. Üstelik her tür, farklı avantajlar ve bakış açıları kazandırır. Sonuç olarak işletmeler hedeflerine göre uygun kıyaslama türünü seçmelidir.

Süreç Kıyaslaması

Süreç kıyaslaması, benzer iş süreçlerini karşılaştırarak iyileştirme alanlarını belirlemeyi hedefler. Öncelikle kurumlar, kendi süreç haritalarını netleştirir. Bununla birlikte, benzer süreçlere sahip kurumlarla kıyaslamalar yapılabilmektedir. Ayrıca verimlilik, zaman yönetimi ve kalite kriterleri analiz edilmektedir. Farklar neden, sonuç ilişkisiyle değerlendirilmektedir. Böylece süreçlerdeki sorunlar görünür hale gelmektedir. Sonuç olarak işletmeler, süreçlerini yeniden yapılandırarak performans artışı sağlamaktadır.

Rekabetçi Kıyaslama

Rekabetçi kıyaslama, doğrudan rakip firmaların performansını analiz etmeye odaklanmaktadır. Öncelikle aynı sektördeki başarılı firmalar belirlenmektedir. Bununla birlikte, karşılaştırılacak metrikler seçilmektedir ve veriler toplanmaktadır. Ayrıca müşteri memnuniyeti, fiyatlama ve hizmet hızı gibi kriterler incelenmektedir. Bu analizle şirketin rekabetteki yeri netleşmektedir. Böylece stratejik avantaj sağlamak için veriye dayalı adımlar atılmaktadır. Sonuç olarak kurumlar, rakiplerinden öğrenerek güçlenmektedir.

İşlevsel Kıyaslama

İşlevsel kıyaslama, benzer fonksiyonları olan ama farklı sektörlerdeki kurumları kapsamaktadır. Öncelikle işlevsel benzerlikler belirlenmektedir ve analiz yapılmaktadır. Bununla birlikte, sektör dışı başarılı uygulamalar örnek alınır. Lojistik, müşteri hizmetleri gibi işlevler bu tür için uygundur. Üstelik yenilikçi çözümler başka alanlardan öğrenilebilmektedir. Böylece organizasyon, kendi sınırlarının ötesine bakmayı öğrenmektedir. Sonuç olarak çapraz sektör öğrenmeleriyle güçlü gelişim fırsatları ortaya çıkmaktadır.

İnsan Kaynaklarında Benchmarking

İnsan kaynakları süreçlerinde benchmarking, kurumların İKY süreçlerini karşılaştırarak geliştirmeyi amaçlayan bir tekniktir. Öncelikle işe alım, eğitim ve performans yönetimi gibi süreçler incelenmektedir. Bununla birlikte, sektörün en iyi uygulamaları analiz edilmektedir ve kıyaslama yapılmaktadır. Ayrıca şirketler, çalışan bağlılığı ve verimliliği üzerine somut veriler toplamaktadır. Bu karşılaştırmalar, stratejik insan kaynakları yönetimini daha etkili hale getirmektedir. Dahası, kurum kültürü ve çalışan deneyimi açısından da farklar gözlemlenmektedir. Sonuç olarak benchmarking analizi, İK süreçlerinin performansını artırmak için yol gösterir.

idenfit insan kaynakları ve iş gücü yönetimi yazılımı hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmaya ne dersiniz? Eğer insan kaynakları süreçlerinizi dijitale taşımak istiyorsanız, formu doldurun. idenfit ile insan kaynakları yönetiminde hız ve verimliliği deneyimleyin!

İç Benchmarking Yöntemi Nedir?

İç benchmarking, bir işletme içindeki departmanlar arasında kıyaslama yapılması anlamına gelir. Öncelikle benzer süreçler yürüten birimler belirlenmektedir. Bununla birlikte, performans farkları detaylı şekilde analiz edilmektedir. Böylece kurum içinde sürekli gelişim desteklenmektedir. Aynı zamanda kaynak kullanımı ve süreç verimliliği artmaktadır. Sonuç olarak iç benchmarking, stratejik yönetim anlayışını pekiştirmektedir. Benchmark analizi yaparken bu yaklaşım düşük maliyetli bir başlangıç sağlamaktadır. Kısacası, iç benchmarking nedir sorusunun cevabı; işletme içinde öğrenen ve gelişen yapılar oluşturmaktır.

Liderler Benchmarking’i Nasıl Uygulayabilir?

Liderler benchmarkingi, stratejik yönetim süreçlerine entegre ederek etkili biçimde uygulayabilmektedir. Öncelikle hangi süreçlerin kıyaslanacağı net şekilde belirlenmelidir. Bununla birlikte, hedeflerle uyumlu alanlara odaklanılması gerekmektedir. Ayrıca liderler, veri toplama sürecine doğrudan katılım sağlamalıdır. Kıyaslama sonuçlarını yalnızca gözlemlemek değil, yorumlamak da önemlidir. Dahası, analiz sonuçlarını açıkça ekipleriyle paylaşmalıdırlar. Böylece çalışanlar da sürece dahil olur ve sahiplenme artar. Sonuç olarak benchmarking, liderlik vizyonunu eyleme dönüştürmenin güçlü bir yoludur.

Sık Sorulan Sorular