SMART hedefler uzun zamandır iş hayatında kullanılan bir araç ve pek çok çalışan da başarıya ulaşmada hala bu yöntemden yararlanıyor. 2021 yılında iş dünyası dijital dönüşüm ve veri ekseninde değişirken SMART hedef yöntemi de veriye dayalı olması itibariyle tekrar önem kazanan araçlar arasında yerini alıyor.
SMART hedefler her departman için farklı konular ve ölçüm yöntemleri içerse de nihai olarak tek bir amaca hizmet eder, o da belirlenen hedeflerin spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve zaman sınırlamasına sahip olmalarıdır.
SMART Hedef Nedir ve Nasıl Yazılır?
Öncelikle SMART kavramına değinecek olursak, SMART kavramının açılımı “Specific, Measurable, Achievable, Realistic / Relevant, Time Bound” sözcükleridir ve kısa hali de bu sözcüklerin baş harflerinden bir araya gelmiştir. Yukarıdaki paragrafta da bahsettiğimiz gibi bu bileşenler şunlardır:
- Specific: Spesifik
- Measurable: Ölçülebilir
- Achievable: Ulaşılabilir
- Realistic / Relevant: Gerçekçi / Alakalı
- Time Bound: Zaman Sınırı Olan
SMART hedef belirleme yöntemine göre hedefler kesin ve net olarak tanımlanmalıdır. SMART bir hedef, neyin ne zaman başarılması gerektiğini ve ne zaman başarılı olunacağını gösteren, zaman içerisinde ulaşılabilir ve ölçülebilir amaçlar içermelidir. Bu nedenle SMART bir hedef yazarken bu 5 bileşen gerçeğe en uygun şekilde belirlenmelidir. SMART hedef yaklaşımı, genelleri ve varsayımları ortadan kaldırır. Süreçte net bir zaman çizelgesi belirler, katedilen aşamaları ve eksikleri tanımlamayı çok daha kolay hale getirir.
İnsan Kaynaklarında SMART Hedefler
İK departmanları işletme içerisinde kritik öneme sahip departmanlardan biridir. Şirketin ihtiyaçları ve tercihleri doğrultusunda çalışanların ihtiyaç ve hedeflerini en iyi şekilde karşılayacak şartları oluşturmak için çalışırlar. Bu nedenle çalışanlar ve yönetim/şirket arasında bir köprü görevi üstlenen İK departmanı için en önemli kavram dengedir. Bu noktada hem çalışanların hakkını teslim etmekle hem de yönetime doğru raporlama yapmakla yükümlü İK departmanı için dengeyi sağlayacak, veriye dayalı SMART hedefler oldukça gereklidir.
İK departmanında veriye dayalı SMART hedefler, işletmenin İK departmanı tarafından ne derece desteklendiğini ve geliştirildiğini göstermesi açısından önemlidir. SMART hedefler, sürece uzun vadeli bir bakış açısı sağlar ve bir eylem planı çerçevesinde hesap verilebilir, şeffaf ve somut sonuçlar gösterir.
Peki SMART hedefler İK departmanları için neler olabilir?
İnsan Kaynaklarında SMART Hedef Örnekleri
1. İşe Alımda Verimlilik ve Yetenek Kazanımı Sağlamak
İşe alım, İK departmanında oldukça zaman alan ve maliyetli İK süreçlerinden biridir. İşe alım sürecinin zaman ve maliyet kayıplarını en aza indirmek için SMART hedef yöntemi kullanılabilir. Örnek olarak:
SMART Hedef: İşe alım sürecinde belli bir pozisyona başvuran adayların yüzdesini 2021 yılında % 55’ten % 65’e çıkarmak.
- Spesifik: 2021’de işe alım aday oranını artırmak.
- Ölçülebilir: 2021’de oranı % 65’e çıkarmak.
- Ulaşılabilir: 2020’de % 55 olan oranı 2021’de % 65’e çıkarmak.
- Gerçekçi / İlgili: İşe alım sürecinde verimliliği en üst düzeye çıkarmak, işe alım maliyetini düşürmek ve işletmeye en iyi / uygun yetenekleri katmak.
- Zaman Sınırı: 2020-2021 arası.
2. Yetenekleri Elde Tutmak
Çoğu işletme için, yetenekleri kazanmak kadar elde tutmak da zordur. Özellikle işe alım maliyetlerinin yüksekliği, kalifiye çalışan bulma zorluğu ve yetenek kazanma konusunun süreklilik gerektiği düşünüldüğünde, çalışanların elde tutulması işletmeler için önemli bir endişe kaynağıdır ve strateji gerektirir. Yetenekleri elde tutmayı da İK departmanı için SMART hedeflerden biri olarak örnekleyebiliriz.
SMART Hedef: Mevcut yetenekleri işletmede tutmak ve yeni işe alımlarla ilgili maliyetlerden tasarruf etmek için, 2021 yılı içerisinde mevcut yıllık çalışan elde tutma oranını % 45’ten % 65’e çıkarmak.
- Spesifik: Yıllık olarak mevcut yeteneklerin kaybını önlemek ve işletmede kalmalarını sağlamak.
- Ölçülebilir: 2021 yılı içerisinde şirkette kalma oranını % 65’e çıkarmak.
- Ulaşılabilir: 2020’de % 45 olan oranı 2021’de % 65’e çıkarmak.
- Gerçekçi / İlgili: Mevcut yetenekleri işletmede tutmak ve yeni işe alımlarla ilişkili maliyetlerden tasarruf etmek.
- Zaman Sınırı: 2020-2021 arası.
3. Çalışan Deneyimini Artırmak ve Yenilemek
Gelişmek isteyen her işletmenin en önemli hedeflerinden birinin en iyi çalışanlarını ve yeteneklerini bünyesinde tutmak olduğunu üst örneğimizde belirttik. Bir İK profesyoneli olarak, çalışan memnuniyetini yüksek düzeyde tutmak, o çalışanlara organizasyonda çalışmaktan mutlu oldukları ortamı hazırlamak yani çalışan deneyimini en iyi şekilde sürdürmek ve yenilemek gerekir. İşletmenin en kilit isimlerini başka şirketlere kaptırmamak için bu konuda SMART bir hedef belirlemeli ve stratejik olarak uygulanmalıdır.
SMART Hedef: 2021 yılında çalışan deneyimini olumlu yönde artırmak ve çalışan bağlılığı oranını % 40’tan % 50’ye çıkarmak.
- Spesifik: Ödül ve takdirle çalışan deneyimini ve bağlılığını artırmak.
- Ölçülebilir: 2021 yılı içerisinde oranı % 50’ye çıkarmak.
- Ulaşılabilir: 2020’de % 40 olan oranı 2021’de % 50’e çıkarmak.
- Gerçekçi / İlgili: Daha iyi çalışan deneyimine sahip şirketlerin verimliliklerinin yüksek olması.
- Zaman Sınırı: 2020-2021 arası.
4. Geri Bildirim Yapısını Güçlendirmek
Geri bildirim işletmenin nabzını tutmada en önemli faktörlerden biridir. Düzenli geri bildirim çalışanların fikrinin alındığı ve değer gördükleri algısını oluşturur, çalışanları memnun eder ve bu da organizasyon verimliliğinin artmasına yardımcı olur.
SMART Hedef: Doğru geri bildirimlerle belirsizlik ve yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırarak satışları 2021 yılında %20’den %30’a çıkarmak.
- Spesifik: Satış performansını artırmak.
- Ölçülebilir: 2021 yılı içerisinde oranı % 30’ye çıkarmak.
- Ulaşılabilir: 2020’de % 20 olan oranı 2021’de % 30’e çıkarmak.
- Gerçekçi / İlgili: Çalışanların yaptıkları işin anlamlı olduğunu ve kuruma bir bütün olarak katkıda bulunduğunu hissetmeleri.
- Zaman Sınırı: Çalışanlara üç ayda bir geri bildirim anketi uygulamak.
5. Şirket Kültürünü Yerleştirmek ve Güçlendirmek
İyi bir şirket kültürüne sahip çalışanlar daha yüksek düzeyde çalışan bağlılığı sergilerler. Bu bağlılık çalışanların sosyal hayatını da etkiler ve kendi sosyal çevreleriyle kişisel algı ve düşünce çerçevesinde şirketle ilgili paylaşımlar yaparlar. İyi bir işveren markası için şirket kültürünü yerleştirmek ve güçlendirmek oldukça önemlidir.
SMART Hedef: Olumlu bir çalışma ortamına sahip olduğunu ifade eden çalışanların yüzdesini % 75’ten 2021 yılında % 80’e çıkarmak.
- Spesifik: Pozitif değerlere dayalı bir çalışma ortamı sağlamak.
- Ölçülebilir: Çalışanların olumlu geri bildirim yüzdesini % 75’ten % 80’e çıkarmak
- Ulaşılabilir: 2020’de % 75 olan oranı 2021’de % 80’e çıkarmak.
- Gerçekçi / İlgili: Çalışanların şirket kültürü değerlerini benimsemesini sağlamanın, çalışan bağlılığını etkilemesi.
- Zamanında: Üç aylık geri bildirim anketi uygulamak.
İK Uzmanları İçin Diğer SMART Hedefler
- Yıl sonuna kadar işletme içi turnover oranını % 20 azaltmak.
- Önümüzdeki 6 ay içerisinde ilgili departmanlara eğitimler düzenleyerek hedeflerine ulaşan çalışan sayısını % 20 artırmak.
- Önümüzdeki çeyrekte mevcut geliştirme eğitim programlarının sayısını % 30 artırmak.
- Önümüzdeki 6 ay içinde idari görevler için harcanan zamanı % 30 azaltmak.
Kaynakça: SMART Goals For HR professionals- A Quick Review With Examples