Damga vergisi, adını sıkça duyduğumuz ve merak edilen, devlet tarafından kağıt üzerinden alınan bir vergi türüdür. ‘Damga vergisi nedir, vergi mükellefleri kimlerdir, vergiye tabi olan belgeler nelerdir, bu vergi nasıl hesaplanır, bu vergi ne zaman ödenir’ gibi çok aranan soruların cevaplarını sizler için derledik.
Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi, şirketler ya da şahıslar arasında yapılan her türlü sözleşmelerden doğan ve devlet tarafından alınan bir vergi türüdür. Yalnızca şirketler arasında, şirketler ile şahıslar arasında veya yalnızca şahıslar arasında yapılan sözleşmeler damga vergisine tabiidir. Bu vergi, kişi ve kurumlar arasındaki anlaşma ve işlemlerin geçerliliğini kanıtlayan belgelerden alınan bir vergi çeşididir.
Damga Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?
Resmi nitelik taşıyan ve damga vergisine tabi olan belgeleri imzalayan kişiler damga vergisinin mükellefidir. Vergiye tabi kağıtlar üzerinde imzası bulunan herkesin mükellef olduğu damga vergisinde mevcut olan bazı istisnalar vardır. Bunlar aşağıdaki şekildedir:
- Sözleşme taraflarından yalnızca biri ya da her ikisi tarafından ödenebilir,
- Resmi kurumlarla şahıslar arasında olan işlemlerde damga vergisini şahıslar öder,
- Sözleşme taraflarından biri anonim şirket, diğeri şahıs ise; vergiyi anonim şirket öder,
- Sözleşme vergi muafiyeti olan bir şahıs ile yapılmışsa, vergiyi diğer taraf öder,
- Damga Vergisi Kanunu 24. maddesine göre; vergiye tabi kağıtların damga vergisi eksik ödenmiş veya hiç ödenmemişse imzalayanlar bu vergiden müteselsilen sorumludur.
Vergiye Tabi Olan Belgeler Nelerdir?
Damga vergisine tabi tüm kağıtlar ile ilgili detaylara Gelir Vergisi Kanunu’ndan ulaşılabilir. Damga vergisine tabi olarak sıralanabilecek başlıca belgeler aşağıdaki gibidir:
- “Taahhütname, temlikname, kira sözleşmesi, rehin senedi, sulhname, fesihname,
- Tahkimname, sulhname, turizm işletmeleri ile seyahat acentalarının aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri,
- Ticari işletmelerde kullanılan makbuz senedi, rehin senedi, iyda senedi, taşıma senedi gibi emtia senetleri; konşimento, deniz ödüncü senedi, ipotekli borç senedi ve irat senedi gibi kağıtlar,
- Menşe ve mahreç şahadetnameleri, resmî kurumlara ve bankalara ibraz edilen bilanço, gelir tablosu, işletme hesabı özeti, barname, tasdikli manifesto özeti ve ordino gibi ticari belgeler,
- Vergi beyannameleri,
- Gümrük idarelerine verilen beyannameler,
- Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler,
- Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirimleri.”
Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Damga vergisinin, kağıdın türüne değişkenlik gösteren oran veya miktarlara sahip bir vergi türü olduğu bilinir. Örneğin; kefalet, teminat ve rehin senetleri binde 9,48 oranında, kira mukavelenameleri binde 1,89 oranında damga vergisine tabii iken, sulhnameler 97,20 TL olacak şekilde vergiye tabiidir. Ayrıca vergi hesaplamada kağıdın nüshası da önem arz eder. Kağıdın suret veya fotokopisi damga vergisinin kapsamında değildir.
Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Damga vergisinin düzenlenmesini izleyen ayın 20’si akşamına kadar vergi dairesine beyan edilmesi gerekir. Şirketlerin 20 ile 26’sı arasında da bu vergiyi ödemesi gerekir. Şahısların ise sözleşme imzalanma tarihinden sonraki 15 gün içerisinde beyan edip, ödeme yapması gerekir. Ödemenin yapıldığı yer dolaylı olarak vergi dairesi olduğu için ödemenin vergi dairesine bildirilmesi gerekir.
Verginin Ödeme Şekilleri Nelerdir?
Damga vergisinin ödenme şekli birden çoktur. Bunlar; basılı damga konulması, makbuz karşılığı ve istihkaktan kesinti yapılması olarak sıralanabilir. Örneğin basılı damgada; makbuz ve ibra senetleri, faturalar veya ulaştırma ile ilgili kağıtlarda pul yerine basılı damga konulması şeklinde ödenir. Basılı damga konulmasında vergi, yüzde beş noksanı ile peşin olarak ödenir.
Damga Vergisi Gider Olarak Yazılır Mı?
Evet mükellefler damga vergisini gider olarak gösterebilirler. Fakat bu verginin gider olarak yazılması ile ilgili herhangi bir özel düzenleme mevcut değildir. Bu sebeple Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtildiği üzere ticari kazancın tespitinde geçerli olan genel kurallar gereği, bu vergi de diğer giderlerin gösterildiği şekilde, tahakkuk ettiği tarih itibariyle gider olarak yazılabilecektir.
